002 (70)

dwutlenku węgla we krwi. Częstość oddechów waha się od 35 do 50 na minutę. Typ oddychania -przeponowy. Niekiedy u noworodków obserwuje się nieregulamość oddechów, a także krótkotrwałe okresy bezdechu. Po urodzeniu następuje otwarcie krążenia płucnego, zamknięcie otworu oraz przewodu tętniczego Botala.

Czynność serca noworodka wynosi 120-160 uderzeń/min, a ciśnienie 80/50 mm Hg.

Przewód pokarmowy u noworodka jest dobrze przygotowany do swoich czynności. Jest długi o dużej powierzchni chłonnej i wydzielniczej. Pojemność żołądka noworodka wynosi od 30 do 60 ml. Sok żołądkowy zawiera kwas solny, pepsynę, podpuszczkę oraz lipazy. Słabo rozwinięta błona mięśniowa, zwłaszcza ujścia przełykowo-żołądkowego oraz duża ilość połykanego powietrza jest przyczyną ulewania i wymiotów oraz wzdęć brzucha. Po urodzeniu przewód pokarmowy jest jałowy, a jego kolonizacja następuje w ciągu 24 godzin. Noworodek urodzony o czasie ma wykształcony odruch ssania i połykania

Pierwsze karmienie powinno odbyć się po porodzie, a następne na żądanie dziecka. Wcześniej należy sprawdzić drożność przełyku przez wprowadzenie cewnika do żołądka.

Pierwszy stolec nazywamy smółką. Znajduje się ona w jelitach już w okresie życia płodowego. W skład jej wchodzą wody płodowe, złuszczone nabłonki dróg pokarmowych, maź płodowa, meszek, enzymy trawienne. Około 4 dnia życia pojawiają się zielone, luźne stolce, tzw. przejściowe, nie zawierające już smółki. Noworodek karmiony pokarmem matki oddaje 4-6 stolców na dobę. W pierwszych dniach życia dochodzi do tzw. fizjologicznego spadku masy ciała. Jest on spowodowany oddaniem moczu, smółki, oddawaniem płynów przez skórę i płuca. W prawidłowych warunkach spadek nie jest większy niż 10% masy ciała. Zapotrzebowanie na płyny wynosi 120 rnl/kg na dobę.

W czasie badania jamy brzusznej może być wyczuwalna wątroba i śledziona. Ze względu na niedojrzałość enzymatyczną wątroby oraz nadmierny rozpad erytrocytów w 3-4 dobie życia u noworodków może być widoczna żółtaczka. Fizjologicznie poziom jej nie przekracza 10 mg% i zanika ona około 10 dnia życia. Nasiloną i przedłużającą się żółtaczkę spotykamy u wcześniaków i zakażonych noworodków. Trzustka produkuje zwiększoną ilość insuliny prowadzącą do stanów hipoglikemii.

Zewnętrzne narządy płciowe są dobrze wykształcone. U dziewczynek wargi sromowe większe powinny przykrywać mniejsze, niekiedy obserwuje się wydzielinę śluzową z pochwy (wskutek złuszczania nabłonka pochwy). U chłopców jądra znajdują się w worku mosznowym, czasami obserwuje się fizjologiczną stulejkę. Około 7 dnia życia u dziewczynek może wystąpić krwawienie z pochwy oraz u obu płci przerost gruczołów piersiowych. Powyższe zmiany nie wymagają leczenia i są wyrazem przejściowych zaburzeń hormonalnych (gwałtowny spadek estrogenów i progesteronu i odblokowanie działania prolaktyny).

We krwi noworodka znajduje się tzw. hemoglobina płodowa HbF stopniowo wymieniana na hemoglobinę typu A oraz zwiększona liczba krwinek czerwonych i białych. Noworodek i niemowlęta mają mniejszą zdolność regulacji cieplnej, stąd są bardziej wrażliwe zarówno na przegrzanie, jak i oziębienie (duża powierzchnia skóry w stosunku do masy ciała, słaba tkanka tłuszczowa i mniejsza kurczliwość naczyń krwionośnych).

Okres noworodkowy cechuje większa skłonność do zakażeń. Jest to spowodowane słabą odpornością komórkową. Stężenie IgG jest wysokie, stężenie natomiast IgM, IgA i IgE niewielkie. Powoduje to zwiększenie ryzyka zachorowania wywołanego przez Gram-ujemne bakterie.

Układ nerwowy noworodka jest niedojrzały. Zakręty półkul są słabo wykształcone, bruzdy płytkie, móżdżek jest słabo rozwinięty, tylko połowa włókien nerwowych ma osłonę mielinową. Rdzeń kręgowy jest dojrzały. W okresie noworodkowym na bodźce zewnętrzne dziecko odpowiada odruchami. Należy tu wymienić przede wszystkim odruch ssania i połykania, ryjkowy, Moro, pełzania, podparcia; chwytny, stąpania, Babińskiego, a także spojówkowy, rogówkowy, kichania, kolanowy, ze ścięgna Achillesa.

U noworodka obserwuje się gwałtowne ruchy prostowania i zginania, ruchy są nieskoordynowane, bezwładne. Wyraźnie jest zaznaczony odruch chwytny dłoni i stóp, dłonie są przeważnie zaciśnięte. W ułożeniu na plecach noworodek odwraca głowę na boki, przy próbie trakcji głowa opada do tyłu. Noworodek ułożony na brzuchu potrafi odwrócić głowę w prawo lub w lewo zapewniając sobie dostęp powietrza bez unoszenia głowy ku górze oraz wyciągnąć do przodu

2