013 (16)

r	gaz-10%
	ciecz-90%	J

Zbiornik napełniony nieprawidłowo do 90% pojemności w temp. 1 5°C. Ciśnienie w zbiorniku wynosi około 6,5 atmosfery.

W temperaturze 50°C przepełniony początkowo zbiornik wypełniony jest w 100% fazą ciekłą co przy dalszym wzroście temperatury stwarza bardzo niebezpieczną sytucję

Rys.] 3. Zmiana procentowego udziału fazy ciekłe/ i gazouej oraz ciśnienia w funkcji temperatury przy napełnieniu zbiornika 90%

przepisowo do 80% swojej pojemności w temperaturze 15°C. Na Rys. 13 przedstawiono zmianę objętości fazy ciekłej dla zbiornika zatankowanego niezgodnie z obowiązujący mi normami do 90% jego pojemności W tempera-turze 50' ’C całą objętość zbiornika zajmuje ciecz i jest to w tyin momencie już bardzo niebezpieczna sytuacja - wzrost temperatury o 1 "C powoduje wzrost ciśnienia o 7-8 atmosfer.

I na koniec jeszcze jedna informacja dotycząca temperatur z jakimi możemy spotkać się w czasie pożaru. Badania doświadczalne przeprowadzone w warunkach rzeczywistych pozwoliły określić, że średnia temperatura pożaru wynosi około 800 "C. Natomiast zbiornik gazu umieszczony w tej temperaturze nagrzewa się do około 170°C już po 10 minutach (Gaszenie pożarów butli z gazami technicznymi • Biuletyn Informacyjny KGSP; IV-wa 1967). Powyższe potwierdzają również badania przeprowadzone w Szwecji na różnych zbiornikach na ciekły propan-butan, które po napełnieniu i umieszczeniu na tacach z palącą się benzyną ulegały rozerwaniu już po około 3 minutach (Biuletyn Informacji Technicznej nr 1/64).

6.3. Zgniecenie zbiornika

W samochodach osobowych zbiornik zwykle umiejscowiony jest w tylnej części pojazdu, w bagażniku, tuż za siedzeniem. Jest to optymalnie dobrane miejsce pod względem jego bezpieczeństwa jak i możliwości wykorzystania 26 wolnej przestrzeni. Kształt zbiornika oraz grubość jego ścianek czyni zbiornik stosunkowo odpornym na odkształcenia spowodowane uderzeniem innego samochodu.

Czołowe zderzenie dwóch pojazdów praktycznie nie jest w stanic uszkodzić zbiornika umiejscowionego z tyłu w^r bagażniku. Prawdopodobieństwo takiego uszkodzenia należ)' rozpatrywać tylko w przypadku uderzenia z tyłu lub z boku w tylną część pojazdu.

Konstrukcja zbiornika (walec z owalnymi dennicami lub kształt toroidalny) oraz grubość ścianek i rodzaj materiału stosowanego na zbiorniki (blacha stalowa około 4 mm grubości) powoduje, że zniekształcenie mechaniczne możliwe jest tylko przy bezpośrednim, silnym uderzeniu ostrej, twardej krawędzi w płaszcz zbiornika, przy jednoczesnym braku możliwości jego przemieszczenia. Taka sytuacja jest mało prawdopodobna podczas rzeczywistych wypadków drogowych ponieważ uderzenie dwóch pojazdów zawsze ma charakter siłowego kontaktu dwóch płaszczyzn. Znaczna część energii jest pochłaniana przez karoserię samochodów uczestniczących w wypadku. Sztywne elementy konstrukcyjne na ogół ulegają przemieszczeniu wewnątrz pojazdu, jak ma to miejsce w przypadku bloku silnika.

W czasie silnego uderzenia samochodu w tył (kąt uderzenia (f^J) zbiornik zostanie przemieszczony do części pasażerskiej (Rys.14). Jeśli samochód uderzający będzie posiadał silnik z tyłu to siła uderzenia zostanie w dużej mierze zamortyzowana profilami bagażników' obydwu pojazdów' i przemieszczenie zbiornika w głąb samochodu może wystąpić wówczas tylko przy wyjątkowo dużej sile uderzenia.

Rys.}4. Uderzenie w tył pojazdu.

Rys.} 5.    Uderzenie    boczne-tylne    mogące

wyrzucić zbiornik poza pojazd.

27