021

21

tworzyć nowe jednostki podziału przeznaczone dla kilku zaledwie egzemplarzy, czasem nawet dla pojedynczego okazu. Oakeshott może zbyt często wybierał tę drugą drogę (nie on sam zresztą!), a w rezultacie jego klasyfikacja rozrosła się chyba zbytnio, w niektórych szczegółach raczej zaciemniając, niż rozjaśniając nasz pogląd na dzieje i rozwój średniowiecznego miecza.

Można mieć zatem zastrzeżenia, czy np. między głowicami typu „J” i „K” istnieją różnice uzasadniające ich . wydzielenie w dwie odrębne grupy?¹⁸ Albo czy jelce „la” są naprawdę czymś odmiennym od jelców „1”? Sam Oakeshott nie jest tego pewien pisząc, że pierwszy z tych typów to tylko „trochę uproszczona wersja” drugiego¹⁹.

W niektórych wypadkach odnosi się nawet wrażenie, że chronologia ustalona przez Oakeshotta głównie w oparciu o kryteria typologiczne zaczyna z kolei wpływać na jego typologię, przyczyniając się do tworzenia jednostek systematyki nie tyle formą co wiekiem różniących się od innych, sobie pokrewnych. Tak jest np. z mieczami typu XIIIa i XVIa (ważnymi dla polskich stosunków), z których to typów drugi wydaje się być w znacznym stopniu raczej późniejszą kontynuacją pierwszego, niż odrębną jednostką wydzieloną na podstawie realnych, istotnych zmian w kształcie czy w konstrukcji²⁰.

. Nie zawsze trafne wydają się zresztą i ustalenia chronologiczne angielskiego bronioznawcy. Szczególnie dyskusyjnie przedstawia się datowanie szeregu późnogotyckich mieczów ceremonialnych umieszczanych przez Oakeshotta jeszcze w ramach XV wieku, a w rzeczywistości będących nowszymi, głównie XVI-wiecznymi naśladownictwami trady-cyjnych, średniowiecznych wzorów²¹. Natomiast niewątpliwą zasługą Oakeshotta jest ustalenie wczesnego występowania niektórych form chrońologizowanych dotąd na ogół zbyt późno. Tak jest m. in. z mieczami typu X o soczewkowatych głowicach typu A. Jeszcze A. Bruhn--Hoffmeyer określa ich wiek na lata 1175—1200, choć jednoznaczne źródła ikonograficzne wskazują, iż formy takie były dobrze znane i używane już około r. 100O²². Równie trafne jest wyrewindykowanie przez

¹⁸    Ibidem, s. 96.

¹⁹    Ibidem, s. 113.

²⁰    Ibidem, s. 42—47, 63—65; por. też tabl. 14A, z tabl. 28C i tabl. 29.

²¹    Informację tę zawdzięczamy uprzejmości dyr. dr B. Thomasa i dr O. Gambera z Wiednia, którzy mieli możność skonfrontowania chronologii Oakeshotta z dobrze datowanymi okazami mieczów przechowywanymi w bogatych zbiorach tamtejszej Waffensammlung d. Kunsthist. Museum.

²²    Bruhn-Hoffmeyer, op. cit., t. 2, tabl. VIII; Oakeshott, op. cit., s. 29—30. Na konieczność wcześniejszego datowania tych mieczów (które nazwał typem „a”) zwrócił dawniej uwagę Nadolski, Studia nad uzbrojeniem polskim..., s. 27—28.