0000001 4

Józef Czopik

PODSTAWOWE WIADOMOŚCI Z ANATOMII, FIZJOLOGII I BIOMECHANIKI UKŁADU NARZĄDU RUCHU

Narząd ruchu obejmuje zespól składowych anatomicznych zdolnych do wykonywania czynności ruchowych pod wpływem bodźców pochodzących z ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. W skład narządu ruchu wchodzą układy: kostny, stawowo-więzadłowy i mięśniowy.

UKŁAD KOSTNY

Szkielet człowieka dorosłego składa się z 206 oddzielnych kości. Liczba ta jest zmienna, gdyż u dziecka 15-letniego jest większa, a u starców mniejsza (zrastanie się kości).

Podstawową jednostką tkanki kostnej jest osteon, składający się z komórek z wypustkami, zwanymi osteocytami. Substancja podstawowa tworzy istotę międzykomórkową, w której odkładają się składniki mineralne. Komórki koś-ciotwórcze wytwarzają między innymi włókna kolagenowe, nadające tkance kostnej potrzebną elastyczność. Komórki te wraz z komórkami kościogubnymi kształtują kościec w sposób zależny od przeznaczenia poszczególnych kości.

Kościec składa się z rozmaitych kości. I tak np. kości płaskie występują w czaszce i w klatce piersiowej, a także tworzą część obręczy barkowej (łopatka — część obręczy kończyny górnej) i obręczy miednicznej (obręczy kończyny dolnej).

Kości krótkie albo różnoksztaltnc występują w części twarzowej czaszki,

kręgosłupie, w stopach i rękach. Występujące u ptaków kości pneumatyczne u człowieka wchodzą w skład części twarzowej czaszki (np. kości: czołowa, klinowa, szczękowa). Są one lżejsze i dlatego umożliwiają właściwe utrzymanie głowy (przesunięcie środka ciężkości głowy ku tyłowi).

Kości długie znajdują się w kończynach górnych i dolnych. Jama szpikowa zmniejsza masę kości, ale nie zmniejsza jej wytrzymałości.

Komórki kościogubne i kościotwórcze tworzą kształt kości w zależności od działających nacisków. I tak na przykład przyczepy mięśni, pociągając za ^k°ść. powodują na niej charakterystyczne wyniosłości, ułatwiające pierwszą Uzę pracy mięśnia. Przykładem wyniosłości kostnych są: guzek większy kości ramiennej, kolce biodrowe, krętarze i guz piętowy.

9