096

Zasadę pracy (i ni wibratorów opisano na przykładzie jednego uniwibratora np. z bramkami BI i 82. Uniwibrator jest zrealizowany z dwóch bramek NAND, przy czym jedno; wejście bramki końcowej jest wejściem strobującym.W stanie spoczynku

I

bramka 8/ ma na wyjściu stan niski, a bramka 82 — stan wysoki, który blokuje generator tonów_MUniwibrator reaguje na ujemne impulsy wejściowe, które są różniczkowane przez kondensator C₃. Uzyskano przez to niezależność od czasu trwania impulsu pobudzającego. Krótkotrwały ujemny impuls wejściowy powoduje wzrost napięcia na wyjściu bramki 8/. W wyniku tego wzrostu napięcia jest ładowany kondensator C₁₅, a prąd ładowania płynie przez rezystor R₆. W chwili rozpoczęcia ładowania kondensatora C₁₅ prąd ładowania jest największy i na rezystorze R₆ występuje największy spadek napięcia. Wynikiem tego jest stan niski na wyjściu bramki 82, jeżeli drugie wejście bramki 82 (wejście strobujące) jest również na potencjale wysokim. Sten niski na wyjściu bramki 82 włącza generator tonów i jednocześnie, dzięki sprzężeniu zwrotnemu, podtrzymuje stan wysoki na wyjściu bramki 8/, mimo zaniku ujemnego impulsu pobudzającego uniwibrator.

W miarę ładowania kondensatora C_t5 zmniejsza się prąd płynący przez rezystor R_e i tym samym maleje napięcie sterujące bramką 82. Gdy napięcie na rezystorze R* zmaleje poniżej napięcia podtrzymującego stan niski na wyjściu bramki 82, na wyjściu bramki 82 występuje stan wysoki, który jednocześnie powoduje, że wyjście bramki BI przechodzi w stan niski.

Skok napięcia na wyjściu bramki BI, od stanu wysokiego do stanu niskiego, zostaje zróżniczkowany przez kondensator C₄. Ten ujemny impuls napięcia powoduje zadziałanie uniwibratora złożonego z bramek 83 i B4. Do masy, przez diodę D2 i przewodzący tranzystor wyjściowy bramki B4, zostaje dołączony rezystor nastawny RN_a, decydujący o częstotliwości kolejnego tonu. Cykl trwa aż do zadziałania ostatniego uniwibratora. Liczba uniwibratorów decyduje o liczbie uzyskanych tonów. Impuls pobudzający łańcuch uniwibratorów oraz impuls strobujący bramkami końcowymi uzyskuje się z tranzystorowego przerzutrtika monostabilnego (tranzystory Tl, T2).

W czasie wyłączenia dzwon ka-pozy ty wki tranzystor Tl jest w stanie nasycenia, a tranzystor 72 — w stanie zatkania. Zmianę stanu tranzystorów Tl \ T2 uzyskuje się przez zwarcie do masy bazy tranzystora Tl. Napięcie na kolektorze tranzystora T2 maleje, a ujemny skok napięcia, po zróżniczkowaniu przez kondensator C₃, pobudza uniwibratory. Jednocześnie tranzystor Tl przechodzi w stan zatkania, a napięcie z kolektora wysterowuje wejścia strobujące bramek końcowych uniwibratorów. Stała czasowa R_t C₂ jest tak dobrana, aby wejścia strobujące były utrzymane w stanie wysokim przez czas potrzebny na zadziałanie wszystkich uniwibratorów.

Strobowanie uniwibratorów zapobiega wyzwoleniu przez impulsy zakłócające, występujące w sieci elektrycznej budynków mieszkalnych. Aby wyeliminować wpływ tych zakłóceń na pracę tranzystorowego przerzutnika monostabilnego zastosowano kondensator C,. Impulsy z generatora tonu są wzmacniane we wzmacniaczu z tranzystorami T6 i 77, a do regulacji mocy wyjściowej służy rezystor nastawny RN₁₃. Stabilizowanego napięcia +5 V do zasilania układów cyfrowych dostarcza stabilizator z tranzystorem 75.

Zwieranie do masy bazy tranzystora Tl, co rozpoczyna odtwarzanie zaprogramowanej melodii, realizuje zestyk kóntaktronu. Cewkę kontaktronu dołącza się do ist-

96