09

Podziałka biegunowa wyrażona w żłobkach

Żj_ 30

Ip

^X 2-2

= 7,5

Liczba żłobków na biegun i fazę

q =

żi

2mp 6-2

a zatem rozpatrywane uzwojenie jest uzwojeniem ułamkowym.

Rys. 3-17. Uzwojenie jednowarstwowe dwupiętrowe ułamkowe o danych:    = 30, p — 2,

m = 3, y-! = 5, 6, 7: a) gwiazda napięć żłobkowych; b) schemat uzwojenia

Nie można wykonać grup zawierających ułamkową liczbę zezwojów, a zatem ułamkową liczbę q można otrzymać stosując dwa rodzaje grup, różniące się liczbą zezwojów. Grupa mniejsza zawiera liczbę zezwojów równą całkowitej części liczby q, natomiast grupa większa zawiera o jeden zezwój więcej. W rozpatrywanym przypadku jedna z grup zawierać będzie trzy zezwoje, natomiast druga dwa zezwoje.

Na rysunku 3-17a pokazano przynależność żłobków stojana do poszczególnych faz. Uzwojenia jednowarstwowe dwupiętrowe składa się z zezwojów o poskokach jy = 5, 6, 7. Uzwojenie jednej fazy, np. A stanowią zezwoje umieszczone w żłobkach 3—8, 2—9, 1 — 10, 17—24, 16— 25. Schemat uzwojenia przedstawiono na rys. 3-17b.

Zadanie 3.18. Maszyna indukcyjna ma dane: liczba faz m = 3, liczba par biegunów p — 2, liczba żłobków stojana Ż_x — 24.

Należy:

1)    wykreślić gwiazdę napięć żłobkowych;

2)    sporządzić schemat uzwojenia dwuwarstwowego pętlicowego o poskoku skróconym y_x/r = 5/6;

3) zakładając połączenie w gwiazdę sporządzić wykres wektorowy sił elektromotorycznych fazowych:

przy uwzględnieniu tylko 1. harmonicznej rozkładu przestrzennego indukcji magnetycznej w maszynie.

Rozwiązanie

1) Celem wykreślenia gwiazdy napięć żłobkowych wyznacza się:

—    kąt mechaniczny zawarty między dwoma sąsiednimi żłobkami

2 tc    2t:    7t

^{=    =} "24 ⁼ 12

—    kąt (elektryczny) zawarty między wektorami sił elektromotorycznych indukowanych w-bokach zezwojów umieszczonych w dwóch sąsiednich żłobkach

7t    TC

cc    —    pcc_m    2 ——    ,

Gwiazdę napięć żłobkowych z podaniem numeracji żłobków przedstawiono na rys. 3-18a.

2) Celem sporządzenia schematu uzwojenia - liczbę żłobków na biegun i fazę

Żj 24 ⁹ ~ 2mp ~ 12

—    podziałkę biegunową wyrażoną w żłobkach-

=: A.* 24 ₌ 6

^T 2p    4

—    poskok wyrażony w żłobkach

^{5    5} z *

-^v'-T^t”T^{6 = 5}

W uzwojeniu dwuwarstwowym w każdym ze żłobków znajdują się dwa boki równych zezwojów, przy czym jeden z nich znajduje się w górnej części żłobka a drugi w dolnej. Zezwój stanowią połączone ze sobą dwa boki umieszczone w żłobkach odległych o poskok. Zezwoje przyporządkowuje się poszczególnym fazom na podstawie gwiazdy napięć żłobkowych.

Na rysunku 3-18a, b przedstawiono dwie identyczne gwiazdy napięć żłobkowych. Gwiazda o numeracji £j ~E_24r obowiązuje dla boków zezwojów leżących w górnych częściach żłobków, a gwiazda o numeracji E[—E₂ 4 dla boków zezwojów leżących w dolnych częściach żłobków. Na gwiazdach tych podano również przynależność żłobków do poszczególnych faz.

Z rysunku 3-18a, b wynika, że w uzwojeniu dwuwarstwowym o skróconym po-skoku przynależne do jednej fazy boki zezwojów leżące w górnych częściach żłobków są przesunięte względem boków leżących w częściach dolnych o z —y — 6 — 5 = = 1 żłobek. Obserwując rys. 3-18a, b można podać, że uzwojenie fazy np. A sta-

177

12 Zadania z maszyn elektrycznych