102

3. PODSTAWOWE URZĄDZENIA I APARATY STACJI

3.2.7. Zasady doboru szyn zbiorczych i izolatorów

Połączenia elektryczne pomiędzy głównymi urządzeniami i aparatami stacji elektroenergetycznych, przewodzące prąd o znacznych wartościach, wykonuje się przeważnie za pomocą gołych przewodów aluminiowych lub znacznie rzadziej miedzianych — mocowanych na izolatorach ~ nazywanych przewodami szynowymi lub szynami. Rozróżnia się przewody szynowe giętkie, wykonywane linkami, zawieszone na izolatorach liniowych, stosowane w stacjach napowietrznych i halowych oraz przewody szynowe sztywne, wykonywane z różnego rodzaju kształtowników, mocowane na izolatorach wsporczych. Szyny sztywne są stosowane w stacjach wnętrzowych oraz niekiedy również w stacjach napowietrznych.

Na szyny giętkie stosuje się przewody stalowo-aluminiowe pojedyncze w stacjach na napięcia do 110 kV, przy niewielkich wartościach prądów roboczych oraz wiązkowe w stacjach 220 i 400 kV i przy dużych wartościach prądów.

Szyny sztywne wykonuje się przeważnie z pojedynczych płaskowników, jedynie przy większych wartościach prądów — z dwóch lub trzech piaskowników w pakiecie, przy czym pomiędzy poszczególnymi płaskownikami jest zachowana odległość równa najczęściej grubości pojedynczej szyny. Przy bardzo dużych wartościach prądów roboczych stosuje się szyny w postaci ceowników, dwu-ceowników oraz rur.

Szyny rurowe charakteryzują się dużą wytrzymałością mechaniczną oraz stosunkowo dużymi promieniami krzywizn, co powoduje, że nie występuje zjawisko ulotu nawet przy wysokich napięciach. Stosowane są w stacjach wysokich i najwyższych napięć.

W elektrowniach połączenia pomiędzy generatorami i transformatorami blokowymi wykonuje się często szynami sztywnymi osłoniętymi. Tory prądowe na bardzo duże wartości prądów, rzędu 10-=-25 kA, wykonuje się z kształtowników (rur, ceowników). Są one osłonięte na każdej fazie ekranami chroniącymi przed wpływami atmosferycznymi i możliwością zwarć dwu-i trójfazowych. W rozdzielniach z sześciofluorkiem siarki połączenia z transformatorami wykonuje się często szynami prowadzonymi w szczelnych osłonach, wypełnionych również sześciofluorkiem siarki. W ten sposób rozdzielnia wraz z doprowadzeniami tworzy jedną całość. Stosuje się też wysokonapięciowe szyny ekranowane z izolacją gazową SF₆ wówczas, gdy mogą one zastąpić linie wymagające wielu skrzyżowań a także w szczególnie trudnym terenie (duże różnice poziomów, brak miejsca itp.).

Przekroje szyn zbiorczych urządzeń prądu przemiennego wyznacza się ze względu na obciążalność prądem długotrwałym oraz sprawdza się na cieplne działanie prądu zwarciowego. Szyny sztywne sprawdza się ponadto na dynamiczne działanie prądu zwarciowego, a szyny giętkie przy wysokich napięciach — na zjawisko ulotu.

102