104307

‘•*1

t—I «-c-<ł#u#r Bożc-cro rozkazu:

K:o oi> dotknął ziemi ni razu,

Tea atgtiy nie noże bv_c w niebie.

<W- 475-481)

"irc ani m dwa lata. *ai nawet m dwieście.

Gar itrłfil dnbi*f »*e*eolświe końca i Godlan z wyrażn, a|f« oma/mia _mCmrns odemknąć drzwi kaplicy", zjawia ai« «,«. proszony gnać — rzailcząee Widmo. X ono dopiero wprawia Godła, rsa w pnodiiot zakłopotanie (Pierwaia wersja dramatu kod-ooda aif »a aeeme z 2oaid>. X>o tej pory wszystko przebiegało nmej wiycrj ifodaie z planem a Goalarz miał kontrolę nad tokiem luiamoniahi. Widmo natomiast jest całkowici# nieoczekiwane i nieprzewidywalne, nio mieści się w wąakicb ffranicacfa /udowej wyobraźni- Ało łączy je cos z obecną wśród wieśniaków Pasterką. Oboje intensywnie aif w siebie wpatrują. Widmo wskaaiye ręką »• meree. Pasterka uśmiecha się. Wie jednak me mówią, porozumiewają *«f poza werbalnie GoaUre czuje się ahity z tropu: -Co to jest, nie zgadnę wcale'” — przyznaje skon-/undomany. Widzi, że obrzęd wymyka mu się z rąk, że ten dziwaczny przybysz może być dła niego poważnym zagrożeniem. Pósuntwid więc się fo pozbyć. W tym celu używa wszystkich znanych sobie sztuczek. Najpierw próbuje traktować Widmo tak mbo jak inne. normalne" zjawy. Wygłasza zatem tradycyjną formuię z cyklu:

Czego potrzebujesz, duchu młody.

Zęby się dostać do nieba?

(w. 550-551)

Oferuje mu cbleb, owoce, mleko i jmgody. Nie stać go na nic więcej. W swoim ograniczeniu nie potrafi przełamać schematów i nawiązać z Widmem kontaktu.

Gdy Widmo uparcie milczy, Guślarz wybucha dziecinną złością, świadczącą o całkowitej bezsilności:

Odpowiadaj, maro blada!

Cóż to, nic nie odpowiada?

(w. 554—555)

J««t w tym (miMiny i tanzetn irin«y.    imiih jed

nej obrsędowej formuły:

Gdy gardzisz matą i pairo(taa.

Idzie sobie z Pzaeffl Bogiem.

ta fcftl-MO

Kiedy i to me przynosi rttoluw. Goślarm sączy aa M ras bardziej. W milczącym Widmie dostrzega * diabła i rozpaczliwie usiłuje przepęd:.; go iwt do niego: _Kedy wszedłeś, wycboda tedy', ciez sformułowanie urywane przez egzorcysto*. - Ucieka «e takso Guślarz do zaklęć ludowych:

Proca stąd na lasy. na noki.

1 zgiń. przepadnij na wtoki!

t- sn-uo)

Wreszcie chwyta za kropidło, potom j—icw za stuł* i gromnicy. I to jus cały arsenał środków dostępnych Goilsi bswi_ N .c więcej wymyślić nic jost w stanie. Nie ma trans na porozumienie między gromadą a Widmem. Gdy stosowana przeciwko zryta duchom woda święcona okazuje się nieskuteczna, zdumiony Guślarz wykrzykuje: .To jest nad rozum człowieczy’* Pojawienie się innych zjaw nie wywołało wśród zebranych żadnego zdziwienia. Dopiero Widmo, wyłamujące się spoza obrzędowych konwencji. okazało się niedostępne chłopskiemu rozumowi*.

W obliczu własnej niemocy Guślarz znalezc musi kozła ofiarnego. Znajduje go w osobie Pasterki, do której odnosi się z wyminą agresją:

Cóż to! nic mówisz i słowa?

Spojrzyj, odezwij się prsecię!

iw. 603-6041

Każe ją wreszcie wyprowadzić, bo tylko tak może pozbyć się natrętnego gościa. Obchodzi się z nią obcesowo, instrumentalnie: