104544

XŁ LI«VKA MISTYCZNA

XŁ LI«VKA MISTYCZNA

obna

postawa

pełnego

W«K)«tkte późne wiosze h^czy natoma _    ^<^^r> -iP lirycznego' ')^jx)slawa

niż Jitni    przepojonego

Bo?J .4 sairrt^

Kijwbcają. Oczywiście inaczej będzie się to radumame w^Taiafto w wierszach, wpisywanych do pamięt-nakow caic^ck. P Joanny Bobrowej, inaczej w polemicznej <X^>»>ar«/ri m*M ..Pso/wr /^ri-jr/iwi”, inaczej w wi c rszachl

_    *lc* /awxzc poeta ukazuje się w nich jakoH

mvbranic^ który mm swe wywyższenie pluci osobliwi

> ^r^ka y nuiilmi^śgi zaspokojenia tęsknoty za o^zyaną i rodziny v^niotnic cierpki rjróhujr wyjaśnię innym tajenmicę- wylaną mu w—w i/JlCn i/śnach proroczytay

pozwalaiacei które wedle

W zracjonalizowanym z konieczności języRU wykładu, jakim Słowacki posługiwał się w Gc/ktut — Oucłni a innych tekstadi fllozoficzn>vh_% trudno fc»yło w pełni wyrazić mistyczne. wuyjnc pojmowanie świata, prawdę wyobraźni. Ten nowy ton dawał sic tatwiej uiać i przekazać w liryce. W iezvku poetyckaci metafory. pozwalającej przyblizyć_1 jako jcdną|

rozsądkowego rozumienia świat realny i duchowy. przcszJość zycicj ńnainni —^ ljrv^ mi<tveynei

światów^ ukazał pojęć o czasie, pycie, duchu w ogóle (od epoki Einsteina dopiero uznawaną, ujęta ^w języku

ttarar pojęć*;

ość historyczna^ v>biawił roożliw y

3*

o wszystkim

ię to prawią

iriTkj) Jest to. jak sądzę, najhardziej interesujący .t późnych wierszy Słów ar kie go: okazał, że tylko i właśnie

1/1—i/ejfr 1995,

»~k poag|i - o aym u zarama    pisał Fryderyk

| ■w i*m»i1t^ że „wszelka sztuka gir^*ł ■^Łil a ■ nauka - sztuką: poezja

Świat Jako jedność. W liryce mistycznej Słowackiego świat ₍ jawi się stale jako obie sfery bytu naraz, realna i ponadzmyj^ Iowa. Sposób komponowania obrazu poetyckiego sprawuTże zacierają się grania między lyną co ziemskie a tym co spirvtualnarmalenl!pf7f^ilra wotearyougha i twe Dwa wiersze — a raczej szkic i wersja róZMmęla — jąa pastcreczkę. siedzącą na druidycznym kamieniu w Porrnc. wyrażają ic idee relacji między formą a duchem, tę wiarę w tkwiącą w człowicku(fnożliwosc przeanielcnja) którą Słowacki zapowiadał także w GenezITTTJucha. Ireneusz Opacki w znakomitej analizie poezji mistycznej Słowackiego zwrócił tu szczególną uwagę na jednolitość stylu w przedstawianiu tego, co ludzkie i co ponadludzkie; podmiot ..odkrywa w pa * stcreczce równoczesne istnienie dwóch tych sfer*'. Sprzyja temu zarówno wyraźna analogia między obrazem siedzącej w świetlistym blasku dziewczynki a popularnym wizerunkiem Matki Boskiej, i samo jej usytuowanie, w Ponnć przecież, a jakby ponad ziemią, „z nóżkami na księżycach". Przytoczyć warto za szkicem Opackiego podstawowe cechy tego sposobu obrazowania. A więc pastereczka wygląda jak istota ziemska i zarazem jakby już ponadludzka; jest w stanie jakby ..równowagi dynamicznej", w wierszu [Patrz nad grotq\ wszystkie określające ją czasowniki ukazują jakby gotowość przejścia w sferę ducha (czyli ..przeanielenia"); zacierają się grania między dziewczyn^ I dem przyrody (można dodać także między pejzażem ponuckim a pejzażem kosmicznym^ między nią a płomieniem, gwiazdą. Pastereczka ..zespala w sobie zalążki wszystkich elementów ukazanego fu pejzażu" \ jest lakby miedzy śwjatyni na pimcy dffy m%\em ziemskim a pozaziemskim żyaem. jak pisze sam Słowacki

Zob. Ireneusz Opacki, Poeya rmanuami pnebmow.

Wrodaw 1972, s. 161—185

gg||

kJfi/śTZfl)

m