11122011064

-    normalizację regionalną,

-    normalizację krajową,

-    normalizację administracyjno-terytorialną (w tym zakładową).

Normy zawierają przepisy dotyczące cech towarów i wymagań, które powinny być spełnione przez wyrób (lub grupę wyrobów) w celu zapewnienia jego (ich) funkcjonalności, a także wymagań dotyczących opakowania jednostkowego i zbiorczego, sposobu oznaczania towarów i przesyłek oraz warunków technicznych odbioru.

Ważne korzyści wynikające z normalizacji to poprawa przydatności wyrobów, procesów i usług do celów, którym mają one służyć, zapobieganie powstawaniu barier w handlu oraz ułatwianie współpracy technicznej.

Przedmiotem normalizacji może być wyrób, materiał, składnik, wyposażenie, system, interfejs, protokół, procedura, funkcja, metoda, działalność itp. Dlatego też w normie PN-N-02000:1994 wymienione są przykładowo następujące jyjjy norm:

-    norma podstawowa — obejmująca szeroki zakres zagadnień lub zawierająca ogólne postanowienia dotyczące jednej, określonej dziedziny; może być normą do bezpośredniego stosowania lub może służyć jako podstawa do opracowania innych norm;

-    norma terminologiczna — dotycząca terminów, zawierająca zwykle także ich definicje oraz, w niektórych przypadkach, odpowiednie objaśnienia, ilustracje, przykłady itp.;

-    norma badań - dotycząca metod badań, w niektórych przypadkach uzupełniona innymi postanowieniami dotyczącymi badań, np. dotyczącymi pobiera nia próbek, wykorzystania metod statystycznych, kolejności badań;

-    norma wyrobu - określająca wymagania, które powinny być spełnione przez wyrób lub grupę wyrobów w celu zapewnienia ich funkcjonalności; może ona także zawierać - bezpośrednio lub przez powołanie się na inne normy (normy związane) - wymagania dotyczące takich aspektów, jak: terminologia, pobieranie próbek, badania, pakowanie i znakowanie itp. Norma wyrobu może być pełna lub niepełna, w zależności od tego, czy określa wszystkie, czy tylko część niezbędnych wymagań;

-    norma procesu - określająca wymagania, które powinny być spełnione przez proces w celu zapewnienia jego funkcjonalności;

-    norma usługi - określająca wymagania, które powinny być spełnione przez usługę w celu zapewnienia funkcjonalności tej usługi. Normy usługi mogą być opracowywane w takich dziedzinach, jak: pralnictwo, hotelarstwo, transport, usługi samochodowe, telekomunikacja, ubezpieczenia, bankowość, handel;

-    norma interfejsu - określająca wymagania dotyczące kompatybilności wyrobów lub systemów w miejscach ich wzajemnego łączenia;

— norma danych (do dostarczenia) - zawierająca wykaz właściwości, dla których powinny być podane wartości lub inne dane w celu dokładnego określenia wyrobu, procesu lub usługi.

3.4. Treść i forma dokumentów normatywnych

Zasadniczą treść dokumentu normatywnego stanowi postanowienie, czyli wyrażenie zawarte w tym dokumencie, które może mieć formę stwierdzenia, instrukcji, zalecenia lub wymagania. Stwierdzenie to postanowienie przekazujące informację, instrukcja to postanowienie określające działanie, które należy wykonać. Zalecenie to postanowienie przekazujące poradę lub wskazówkę. Zalecenia formułowane są przy użyciu wyrażeń „zaleca się” lub ,jest zalecane ’. Wymaganie to postanowienie określające kryteria, które powinny być spełnione. Wymagania formułowane są przy użyciu wyrażeń „powinien” lub „należy”.

Od czasu, gdy współpraca gospodarcza różnych krajów zacieśnia się coraz bardziej, zwłaszcza w ramach współpracy regionalnej, np. Unii Europejskiej, coraz większego znaczenia nabiera harmonizacja norm. Normy zharmonizowane to normy dotyczące tego samego przedmiotu, zatwierdzone przez różne jednostki normalizujące, zapewniające zamienność wyrobów, procesów i usług lub wzajemne rozumienie wyników badań czy informacji podawanych zgodnie z tymi normami. Normy zharmonizowane mogą się różnić co do sposobu prezentacji lub nawet treści, np. w objaśnieniach, wskazówkach dotyczących spełnienia wymagań normy, zaleceniach dotyczących rozwiązań alternatywnych i różnorodnych, ich postanowienia muszą być jednakże w pełni zgodne. Normy mogą być harmonizowane w skali międzynarodowej, regionalnej, wielostronnie lub dwustronnie.

Od norm zharmonizowanych norma PN-N-02000:1994 odróżnia normy dostosowane jednostronnie i normy porównywalne.

Norma dostosowana jednostronnie to norma, która jest dostosowana do innej normy tak, że wyroby, procesy, usługi, badania i informacje zgodne z pierwszą normą spełniają wymagania drugiej, ale nie odwrotnie. Norma dostosowana jednostronnie nie jest więc zharmonizowana, a więc i równoważna z normą, do której jest dostosowana.

Normy porównywalne to normy dotyczące tych samych wyrobów, procesów lub usług. Są one zatwierdzone przez różne jednostki normalizujące i zawierają różne wymagania dotyczące tych samych właściwości wyrobów, ocenianych tymi samymi metodami, w sposób umożliwiający jednoznaczne określenie różnic w wymaganiach. Normy porównywalne nie są więc również normami zharmonizowanymi i tym samym nie są równoważne w stosowaniu.