Cecha |
Konkurencja doskonała |
Konkurencja monopolistyczna |
Oligopol * |
Monopol pełny |
Liczba firm |
bardzo duża |
duża |
od dwóch (tzw. duopol) do kilkunastu |
jeden |
Rodzaj produktu |
Brak zróżnicowania produktu, produkt standartowy |
Produkty zróżnicowane, stanowiące względem siebie bliskie substytuty |
Produkty standartowe (dobra kapitałowe) lub produkty zróżnicowane (dobra konsumpcyjne) |
Produkt jednorodny, brak nawcl zbliżonych substytutów |
Kontrola nad |
Producenci (Izw. ecnobioroy) nic mają wpływu na ceny. gdyż udział każdego z nich na rynku jest znikomy. ^ ^ zasklcptować lub odrzucić cenę rynkową decydując się na określoną wielkość sptzedaZy ptzy |
Producenci mają możliwość wpływu na cenę własnego wyrobu, lecz w wąskim zakresie |
Ceny są dość stabilne. Każdy z producentów może wpływać na cenę, ale musi się liczyć z tym, iż jego decyzja wywoła określone reakcje jego konkurentów, czyli kontrola nad ceną jest ograniczona wzajemną współzależnością producentów. W przypadku zmowy kontrola nad cena iesl już znaczna |
Monopohsla dysponuje pełną władzą tynkową, może więc wpływać na cenę towaru, np. manipulując wielkością podaży. Jest on tzw. cenodawcą (ccnotwórcą) może więc podnieść cenę na swój produkt bez obawy utraty klientów |
Bariery wejścia na |
Nikt z uczestników rynku nie korzysta z uprzywilejowania, czyli istnieje pełna swoboda wejścia i wyjścia na rynek. Na rynku nie ma żadnych prawnych i ekonomicznych barier wytwarzania i sprzedaży dóbr; produkcja jest elastyczna, czyli istnieje możliwość łatwego |
Istnieje swoboda wejścia i opuszczenia rynku, chociaż pewne trudności mogą się pojawić |
Baricty wejścia na rynek są znaczne, głównie są to bariery technologiczne, związane z wysokimi nakładami inwestycyjnymi lub ochroną patcnlo- |
Istnieją bardzo wysokie bariery wejścia na rynek np. związane z: ochroną patentową, kontrolą rzadkich a ważnych zasobów (surowców, wiedzy); wysokim poziomem efektywnej wielkości produkcji (monopol naturalny); zakaza mi prawno-administrac. które mogą powodować, że wejście do danej gałęzi produkcji jest nielegalne; posiadaniem wyłączności sprzedaży na danym terenie lub prawem do znaku firmowego |
Konkurencja pozacenowa |
brak |
Przeważają formy konkurencji pozace-nowej: reklama, opakowanie, serwis gwarancyjny, public relation i publicity, promocja sprzedaży, sprzedaż osobista. W ramach promocji istnieje znaczny nacisk na tzw. środki identyfikacji firmy (nazwę produktu.znak firmowy) |
Konkurencja pozacenowa dotyczy przede wszystkim produktów konsumpcyjnych a więc produktów zróżnicowanych |
Konkurencja pozacenowa opiera się głównie na "public rclalions" w ramach promocji produktu i firmy |
Przykłady |
rolnictwo |
handel detaliczny, rynek odzieży, |
rynek stali, rynek samochodowy |
niektóre usługi publiczne: sieć wodociągowa, telefoniczna, elektryczność |
Fakt, iż w ramach oligopolu występuje niewielka liczba przedsiębiorstw, które decydują faktycznie o wszystkich zjawiskach rynkowych, związany jest z koncentracją.Poziom koncentracji wskazuje na wielkość udziału w łącznej produkcji dostarczanej na dany rynek największych producentów, którzy najczęściej tworzą oligopol.
Przyczyny koncentracji:
produkcja na wielką skalę: izw. korzyści skali (oligopol naturalny} - korzyści skali są również źródłem barier wejścia dla potencjalnych konkurentów i umacniają oligopolistyczną strukturę rynku fuzje: łączenie się przedsiębiorstw lub absorpcje jednych firm przez inne.
zmowa: formalne lub nieformalne porozumienie członków oligopolu, którego celem jest kształtowanie cen i produkcji lub inne ograniczenia konkurencji między nimi.
Typy zachowań oligopolistycznych: tworzenie karleli (porozumienie formalne), przywództwo cenowe (porozumienie tajne), niedopuszczanie nowych konkurentów narynck oligopolistyczny lub ograniczanie ich ilości (np. poprzez dumping), konkurencja cenowa i pozacenowa.