11 (151)

22

22

Rys. 4.2. Nożyce; a) dźwigniowe (1 - ostrze ruchome, 2 - ostrze stale), b) zasada prncy nożyc krążkowych

-    ostrzarka dwutarczowa,

-    nożyce dźwigniowe ręczne, nożyce krążkowe (rys. 4.2), giętarki,

-    przecinarka ramowa,

-    płyta traserska, płyta do prostowania,

-    wiertarka stołowa,

-    prasy dźwigniowe i śrubowe ręczne,

-    narzędzia do lutowania,

-    zestaw narzędzi pomiarowych, traserskich

i ślusarskich,

-    zestawy narzędzi zmechanizowanych,

-    miękkie nakładki na szczęki imadła, smary, oleje, nafta itp.

4.3. Trasowanie

Trasowanie jest to oznaczanie na przedmiocie obrabianym krawędzi, linii teoretycznych, osi symetrii itp. niezbędnych do wykonania wyrobu. Najpierw określa się tzw. bazy traserskie (punkty, osie i powierzchnie), a następnie względem nich trasuje się pozostałe linie i punkty (w kolejności: linie poziome, pionowe, ukośne, okręgi, krzywe i łuki). Przy trasowaniu wielu powtarzających się wyrobów stosuje się wzorniki traserskie.

W czasie trasowania na przedmiot obrabiany minosi się oprócz baz: linie cięcia i gięcia, osie otworów, linie pomocnicze. Punkty charakterystyczne (środki otworów, połączenia linii) mogą być punktowane (rys. 4.3). Przy trasowaniu ważne jest, aby linia wykonana była jednym przejściem rysika, a w czasie trasowania

Rys. 4J. Trasowanie wysokościomierzctn osi otworu: a) wyznaczenie pierwszej osi, b) obrót walca o 90“ i wyznaczenie drugiej osi, c) punktowanie

za pomocą wzornika lub suwmiarki, aby rysik był nachylony do powierzchni trasowo-nej pod kątem 45° (zwiększenie dokładności trasowania). Trasując linie gięcia, należy uwzględnić, jeżeli jest to konieczne, grubość materiału giętego i związane z tym zmiany wymiarów.

i." ■    •

- • - v.-'■v*** t

Linie nanosi się rysikami traserskimi, cyrklami traserskimi oraz wysokościomie-reami po wykonaniu czynności przygotowawczych, do których należą:

-    sprawdzenie materiału przygotowanego do trasowania,

-wstawienie w otwory, których środki mają być bazami do innych zabiegów, wkładek drewnianych, ołowianych lub z miękkiej stali,

-    pokrycie trasowanych powierzchni farbami traserskimi, dzięki czemu uzyskujemy lepszy kontrast - wyraźniejsze linie (np. wodnym roztworem siarczanu miedzi, kredy rozpuszczonej w wodzie z dodatkiem kleju stolarskiego lub oleju),

-    ustawienie przedmiotów trasowanych bezpośrednio na płycie traserskiej lub za pomocą uchwytów traserskich.

Stosuje się dwa rodzaje trasowania:

-    na płaszczyźnie (najczęściej do wyrobów z blach),

-    przestrzenne (do przestrzennych konstrukcji stalowych, odkuwek, odlewów).

4.4. Narzędzia traserskie i ślusarskie

Do najważniejszych narzędzi traserskich zaliczamy:

-    rysiki i znaczniki (np. znacznik płaski),

-    cyrkle zawiasowe i drążkowe,

-    liniały i przymiary stałe, kątomierz uniwersalny, suwmiarki, wysokościomierze,

-    płyty, skrzynki, podstawki, pryzmy, kątowniki, kliny traserskie,

-    punktak,

-    młotek (zazwyczaj o wadze 100 g).

Wybrane narzędzia traserskie przedstawiono na rysunku 4.4.

Rys. 4.4. Podstawowe narzędzia traserskie: a) znacznik, b), ę) rysiki, d) kątownik, e) punktak, f) cyrkiel traserski zawiasowy