122

3. PODSTAWOWE URZĄDZENIA I APARATY STACJI

wymagane zdalne sterowanie, selektywne działanie zabezpieczeń zwarciowych, blokady i in. Mimo niektórych zalet wyłączniki APU są już konstrukcją przestarzałą.

Wyłączniki typu DS należy zaliczyć do konstrukcji w pełni nowoczesnych. Budowane są na napięcie przemienne 660 V i prądy znamionowe od 1600 do 4000 A, z możliwością stosowania przekładników prądowych o prądach znamionowych od 100 do 4000 A. Wyłączniki są wyposażone w elektroniczny blok zabezpieczeniowy („amptector”), realizujący zespół charakterystyk prądo-wo-czasowych z możliwością szerokich i płynnych nastawień prądów i czasów wyzwalania.

Trwałość łączeniowa wyłączników DS, zależnie od wielkości wyłącznika, wynosi od dwóch do dziesięciu tysięcy łączeń. Zdolność wyłączalna wynosi od 50 do 85 kA przy 500 V oraz od 35 do 50 kA przy 660 V prądu przemiennego.

Wyłączniki DS, ze względu na bogate wyposażenie, bardzo dobre właściwości łączeniowe i eksploatacyjne, są stosowane do zabezpieczeń linii, transformatorów, maszyn o dużych mocach i prądach znamionowych, w sieciach o dużych wartościach prądów zwarciowych.

Zdolności wyłączalne wyłączników konwencjonalnych konstrukcji są niekiedy niewystarczające, aby można je było stosować w rozbudowanych sieciach niskiego napięcia, zasilanych z transformatorów o bardzo dużych mocach znamionowych (1250-^2000 kV-A), pracujących równolegle, w których prądy zwarciowe mogą przekraczać 100 kA.

W takich przypadkach znajdują zastosowanie specjalne wyłączniki tzw. ograniczające, wyposażone w specjalne, szybko działające napędy, powodujące, że w bardzo krótkim czasie po powstaniu zwarcia, po przekroczeniu określonej chwilowej wartości prądu, następuje otwarcie styków i zapłon łuku. Rezystancja łuku, o stosunkowo znacznej wartości, ogranicza największą chwilową wartość prądu zwarciowego (rys. 3.35) i skraca czas do przejścia prądu przez zero, przy którym następuje przerwanie prądu zwarciowego.

Wyłączniki ograniczające są budowane na znamionowe prądy ciągłe do 1250 A i prądy wyłączalne do 125 kA przy 660 V, Przy niższych napięciach prądy wyłączalne są znacznie większe, a wartości prądów ograniczonych mniejsze.

Wytwarza się również wyłączniki różnicowoprądowe, na prądy znamionowe nie przekraczające 250 A, które oprócz standardowych wyzwalaczy nadprądowych mają dodatkowy wyzwalacz zasilany z wtórnego uzwojenia przekładnika prądowego Ferrantiego, reagujący na zwarcia doziemne za wyłącznikiem. Wyłączniki te są budowane na różne wartości prądów znamionowych wyzwalających od 0,010 do kilku amperów. Wyłączniki o działaniu pośrednim (ze wzmacniaczami elektronicznymi) są często budowane w sposób umożliwiający nastawianie wartości prądów wyzwalających, jak również czasów działania w szerokich granicach, dzięki temu działają one selektywnie również w złożonych układach zasilania. Wyłączniki te, oprócz swych zwykłych funkcji, stanowią bardzo skuteczną ochronę przeciwporażeniową oraz zmniejszają

122