274

15. WYŁĄCZNIKI ZWARCIOWE NISKIEGO NAPIĘCIA 274

bezpieczane bezpiecznikami. Jeśli bezpieczniki stanowią integralną część wyłącznika, to wyłączniki takie nazywa się ogranicznikami prądu.

Oddzielny rodzaj stanowią wyłączniki ograniczające, wykorzystujące oddziaływania elektrodynamiczne przepływającego prądu zwarciowego do uzyskania czasów wyłączania znacznie mniejszych niż 10 ms, zatem przerywających obwód przed osiągnięciem maksymalnej spodziewanej amplitudy prądu zwarciowego. Cechuje je działanie niesclektywne. Obszerne informacje na ich temat podano w pracy [15.IJ.

W tablicy 15.1 zestawiono podstawowe parametry poszczególnych rodzajów wyłączników ze wskazaniem typów wyłączników produkowanych w Polsce.

Tablica 15.1. Rodzaje wyłączników zwarciowych niskiego napięcia i osiągane parametry (na podstawie referatu T. Lipskiego [15.3])

Rodzaj wyłącznika		Zakres prądów znamionowych -A	Zakres łącza)* rtOŚci zwarciowej kA	Typy wyłączników produkowanych w Polsce*
Wyłączniki	nieselcktywne	630 >6300	40 * lOfl	APU 15, APU 30
rozdzielcza	selektywne			APU 50. DS
	Ograniczające	630->2000	100
	niesclektywne	do 1250	10 30	WIS, FB, HFB, LBt HLB**
	selektywna	do 1250	20->30
	dobezpieczone	do 800	100	WZO, TFB, TL A, TNB.....**
	ograniczające	do 800	20 L-50
♦ Parametry podano oddzielnie.
** Pełne zestawienie w lubi- 15,2 i 15,3.

W ostatnim dziesięcioleciu rozwinięto prace nad wyłącznikami tyrystorowymi i hybrydowymi prądu przemiennego. Zalety wyłączników tyrystorowych to: praktycznie nieograniczona trwałość łączeniowa, wyeliminowanie zużycia styków, wyłączanie bezłukowe.

Budowane dotychczas wyłączniki tyrystorowe są znacznie większe i droższe niż odpowiednie wyłączniki mechanizmowe.

Tradycyjne wyzwalacze napięciowe i prądowe mają konstrukcję wykorzystującą elektromagnes. Dążenie do wyeliminowania wad wyzwala czy zwarciowych elektrolit a gnesowych i przekaźników termobimetalowych doprowadziło do nowych rozwiązań elektronicznych zibezpieczeń nadprądowych stosowanych m.in. w wyłącznikach serii DS (blok AMPTECTOR), opartych na elementach półprzewodnikowych.

Oprócz wyzwabczy wyłączniki mogą być wyposażone w łącznik pomocniczy i urządzenia sygnalizujące stan wyłącznika.

Ze względu na sposób montażu rozróżnia się wyłączniki w wykonaniu;

—    stacjonarnym, łączone za pomocą złączy śrubowych;

—    wtykowym, łączone za pomocą złączy wtykowych.

Wyłączniki mogą być produkowane w wykonaniach przystosowanych do pracy w różnych warunkach klimatycznych (w klimacie umiarkowanym N, tropikalnym suchym TS, tropikalnym wilgotnym TH i im).

Niektóre typy wyłączników, zwłaszcza zwięzłych, są wyposażone w obudowę, dla ochrony przed, wpływami środowiska.

15.2. Dobór wyłączników zwarciowych nn

Wymagane parametry wyłącznika powinny spełniać następujące zależności:

—    napięcie znamionowe wyłącznika U„

U„ > U„_s    (15.1)

Przy C2ym U„_s — napięcie znamionowe sieci;

—    prąd znamionowy ciągły !_nc

U > Ui    (15.2)

gdzie Ui — pr<łd    obliczeniowy (sposób określenia prądu Ui dla doboru wyłącznika

oraz skorygowania prądu U przy zmianie temperatury otoczenia podano w rozdz, 16);

—    znamionowy prąd wyłączalny wyłącznika i„_ws

U* > h    (15.3)

oraz    cos ę > cos    ę„    (15.4)

przy czym: I_p — prąd zwarciowy początkowy w miejscu zainstalowania wyłącznika, cos ę — współczynnik mocy obwodu zwarciowego; cos <p_C! — współczynnik mocy obwodu probierczego, w którym wyznaczono prąd ;

—    znamionowy prąd za łącza lny wyłącznika

Ins > i,    (15.5)

gdzie — prąd zwarciowy udarowy.

Tablica 15.2. Podstawowe dane najczęściej stosowanych wyłączników niskiego napięcia produkcji krajowej

Typ	Napięcie znamionowe u, V	I ciągły hc A	^łrqd ? aa mi ono w wytączalny symetryczny kA	y prąd szczyto- wy ini2 kA	Trwałość łączeniowa N
APU 15 A	500	200; 400	15	30	IG^1
		400; 630;
APU 30 A	500	1000	30	52,5	TO^1
		1000; 1600
APU 5C A	500	2000	50	105	10^3
DS 416	660	1600	50	115
DS 420	660	2000	50	115
DS 625	660	2500	65	145
DS 632	660	3200	65	145
DS 840	660	4000	85	195
WIS 63	3S0	63	3	9	io^s
WIS 1000	500	100	10	25	105
WIS 160	500	160	15	37.5	105
WIS 400	500	400	22	55	IG*
WIS 1400	1000	400	8	14	10^5
WZD 100	500	100		100
WZD 400	500	400		100
ISOL 100	500	100	^8	14
ISOL 250	500	250	10	20
ISOL 500	500	500	20	42
I$OL 800	500	800	25	55

18*