312

17. ROZŁĄCZNIKI t STYCZNIK] NISKIEGO NAPIĘCIA 312

Przeszkodę w szerokim upowszechnianiu tych styczników stanowią dotychczas giównie ich wysokie koszty.

Styczniki nic mogą wyłączać prądów zwarciowych. Współpracują zwykle z bezpiecznikami topikowymi. Jeśli styczniki współpracują z zabezpieczeniami przeciążeniowymi (przekaźniki termiczne), to konieczne jest skoordynowanie charakterystyk czasowo-prądowych bezpieczników i zabezpieczenia przeciążeniowego z wartością prądu wyłączalnego stycznika (patrz rozdz. 18). W przypadku styczników elektro-magnesowych konieczne jest takie rozwiązanie obwodu sterowania stycznika, aby zwarcie wywołujące przepływ prądu zwarciowego przez stycznik nie powodowało otwarcia stycznika wskutek nadmiernego obniżenia napięcia zasilającego elektromagnes stycznika (przed zadziałaniem bezpiecznika).

17.2. Wielkości znamionowe rozłączników i styczników nn

Rozłączniki i styczniki nn są opisywane takimi parametrami jak;

—    znamionowe napięcie izolacji U„_t, charakteryzujące jej wytrzymałość elektryczną;

—    znamionowe napięcie łączeniowe U„ przy którym określono zdolność łączenia łącznika;

—    znamionowy prąd ciągły I„_c, określający obciążalność prądową długotrwałą torów prądowych łącznika;

—    znamionowy prąd n-sekundowy /„„ określający wytrzymałość łącznika na działanie cieplne prądu zwarciowego przy określonym czasie jego przepływu (zwykle 0,5 s);

—    znamionowy prąd szczytowy i_mz łącznika określający jego wytrzymałość na oddziaływanie elektrodynamiczne przepływających prądów zwarciowych;

—    znamionowy prąd wyłączałny I„„₃ w określonym obwodzie (łączniki nie-manewrowe) lub zdolność łączenia, zwykła i dorywcza przy określonej kategorii użytkowania (styczniki);

—    znamionowa częstość łączeń n„ — liczba cykli łączeniowych łącznika w ciągu 1 h;

—    dorywcza częstość łączeń n„_d, podawana jako liczba cykli łączeniowych dopuszczalnych dorywczo w ciągu 5 min;

—    trwałość mechaniczna N„, określająca największą dopuszczalną liczbę przestawień łącznika bez obciążenia;

Tablica 17,3. Klasy pracy oraz trwałość i częstość łączeń styczników elektromagnetycznych, wg PN-73/E-06152 [17.2]

Oznaczenie klasy pracy	Najmniejsza trwałość mechaniczna X 10^C cykli	Najmniejsza trwałość łączeniowa X 10^3 cykli	Największa znamionowa częstość łączeń cykli/h
' 0,3	i 0,3	15	30
I	I	50	120
3	3	ISO	300
5	5	250	600
10	10	500	1200
30	30	J500	3600

— trwałość łączeniowa N_e, określająca największą liczbę cykli łączeniowych jakie może wykonać łącznik w określonych warunkach (kategoria użytkowania).

W przypadku styczników trwałość mechaniczna i łączeniowa oraz dopuszczalna częstość łączeń może być określana przez — podanie klasy pracy. Odpowiednie wymagania określa tabl. 17.3.

Zdolność łączenia rozłączni ków izolacyjnych określa się podając prąd wyłą-czalny i współczynnik mocy obwodu.

Zdolność łączenia styczników można określić podając prąd łączeniowy /„ łub moc łączeniową P_e przy określonej kategorii użytkowania.

17.3. Dobór łączników niemanewrowych

Przy doborze łączników niemanewrowych określa się następujące wymagane wielkości znamionowe:

— napięcia

(17.D

(17.2)

V_vl > V„.

przy czym lf„, - napięcie znamionowe sieci; — prąd ciągły

(17.3)

przy czym /_oW — prąd obliczeniowy określany jak dla wyłączników WN (rozdz. 16); — prąd szczytowy

lub

tpsz ' ^! l,5/"ogr

(17.4)

(17.5)

przy czym: i_u — udarowy prąd zwarciowy, — prąd ograniczony bezpieczników topikowych współpracujących z łącznikiem;

— prąd sekundo wy

(17.6)

przy czym: J„ — zastępczy ^-sekundowy prąd zwarciowy, U — czas trwania zwarcia, n — czas przepływu prądu Jeśli łącznik zabezpieczony jest bezpiecznikami topikowymi, nie jest konieczne wyznaczanie prądu /„„;

— prąd wyłącza lny

07.7)

7_nw, > ha ; cos ę > cos ę„

przy czvm: I,„ — maksymalny prąd roboczy przerywany przez łącznik przy współczynniku mocy cos ę, cos p„ — współczynnik mocy obwodu probierczego, w którym wyznaczono prąd wyłączalny łącznika /.«■

W praktyce bardzo rzadko występuje potrzeba wyznaczania wymaganej do puszczaincj częstości łączeń oraz trwałości łączników niemanewrowych.

17.4. Dobór styczników

Przy doborze styczników należy określić:

— napięcie znamionowe izolacji, napięcie łączeniowe oraz prąd znamionowy ciągły, analogicznie jak dla łączników niemanewrowych;