54 55 (2)

54

Tabela 2.3

Depolaryzacja regionalnych radnych, 1970-1989

	. %
1970	1976 I9SI-S2	1989

Ekstremiści	42	31	21	14
Umiarkowani	58	69	79	86
	100	100	100	100
(Liczebność)	(72)	(154)	(151)	(166)

Uwaga: Ekstremom i umiarkowanie mierzone są za pomocą wielkości wskaźnika poglądów lewica-prawica. Wyniki w czterech ..zewnętrznych¹ kategoriach na rysunku 2.1 (dwa na skrajnej lewicy i dwa na skrąjnej prawicy) są kodowane jako „ekstremalne¹, wyniki zaś w pięciu środkowych kategoriach są kodowane jako „umiarkowane¹. Wskaźnik i punkty podziału na „ekstremalne” i „umiarkowane” są takie same we wszystkich czterech seriach badań.

biazgowego potwierdzenia tej hipotezy potrzebne są dalsze badania. Tak czy inaczej, kiedy wprowadzano rządy regionalne, świeżo wybrani radni z różnych partii byli wobec siebie bardziej wrogo nastawieni niż ich wyborcy. Dwadzieścia lat później układ ten zupełnie się odwrócił i stosunki międzypartyjne wśród regionalnych polityków były istotnie bardziej otwarte i tolerancyjne niż wśród zacietrzewionych wyborców).²®/

I Istotną konsekwencją tych tendencji w dziedzinie realizacji polityki regionalnej było to, że procesy osiągania porozumienia w praktycznych sprawach nie były już blokowane przez ślepą nienawiść. Potwierdzają to dane świadczące o systematycznym zamieraniu w ciągu łych dwóch dziesięcioleci ideologicznego stylu prowadzenia polityki. Regionalni politycy nie widzieli już w swoim świecie jedynie białych i czarnych barw, ale i bardziej subtelne (i dogodniejsze do negocjacji) odcienie szarości. /

Rysunek 2.2

Sympatie regionalnych radnych wobec politycznych przeciwników.

1970-1989

PSI: Wioska Partia Socjalistyczna PRI: Wioska Partia Republikańska DC: Chrześcijańska Demokracja PCI: Wioska Partia Komunistyczna PSDI: Włoska Parna Socjaldemokratyczna PU: Włoska Partia Liberalna DP: Demokracja Proletariacka MSI: Włoski Ruch Społeczny

1

Badania porównawcze wykazały istnienie kontrastujących wzorów konsensu elit i mas. Istnieje model „konkurujących elit” (gdzie dystans między zwolennikami poszczególnych partii jest największy na poziomie dii), modd „dit konsensu” (gdzie dystans między zwolennikami poszczególnych partii jest największy na poziomie mas) i modd „zjednoczonych dit” (gdzie dystans między zwolennikami poszczególnych partii jest największy na pośrednim poziomie aktywistów partyjnych. a najmniejszy na poziomie dit). Generalnie uważa się. że zjednoczone elity rządzą bardziej efektywnie i bardziej subilaie niż dity nie zjednoczone, choć. być mole. bardziej oligarchicznie. Por. teoretyczną dyskusję na ten temat oraz cytaty z literatury w: Robert D. Putnam. Tbe Comparaiit* Siudy of PoMkal EUus. Prcntke-HaU, Englewood Cli fis. NJ. 1976. s. 115*132.