546925B8045517486219514103 n

240 IWKCMACIA PKOf

240 IWKCMACIA PKOf

Ultradźwięki przyspieszają przenikanie substancji czynnych przez naskórek i skórę właściwą.

steczek zczęstościami mieszczącymi się w granicach 16-20 000 Hz, a drgania o częstotliwościach mniejszych niż 16 Hz nazywają się infiadżwiękami. W przeciwieństwie do fal elektnmiagnetycznych. ultradźwięki <ą falami podłużnymi, ponieważ cząstki naprzemiennie w jednych miejscach się zbliżają (tzn. zagęszczają się) a w innych - oddalają (tzn. rozrzedzają się), wzdłuż kierunku rozchodzenia się fali. wywołując lokalne zmiany ciśnienia. FaJc elektromagnetyczne można przesyłać w próżni. natomiast tale dźwiękowe rozchodzą się tylko w określonych, sprężystych ośrodkach. Ultradźwięki, oprócz tego. że mogą przez niektóre ośrodki przechodzić, mogą także ulec pochłonięciu, odbiciu lub rozproszeniu.

Skutki działania fali ultradźwiękowej zależą nie tylko od rodzaju ośrodka, lecz także od częstotliwości fali. W medycynie i kosme-tologii stosuje się ultradźwięki o częstotliwości od 18 ki Iz do 10 Ml Iz. które dzieli się na ultradźwięki:

•    o wysokiej częstotliwości HF (3-10 Ml łz).

•    o średniej częstotliwości - MF (1-3 MHz),

•    o malej częstotliwości-LF(lS-IOOkHz).

Działanie ultradźwięków na tkanki

Ultradźw ięki wywołują w skórze różne zjawiska dzięki działaniu cieplnemu, fizykochemicznemu i mechanicznemu (powodującemu mikroniasaż). Wzmagają przepuszczalność błon komórkowych (zjawisko clcktropora-cji), usprawniają oddychanie tkankowe, po-budzają przemianę materii, powodują zmiany w strukturze błon komórkowych i protein oraz zmiany w układach jonowych tkanek. Zmieniają również odczyn tkanek w kierunku zasadowym

W kosmetyce ultradźwięki stosuje się s> ipariKach do redukcji nadmiaru tkanki dus/> z owij i. rllulilii, ski usuwania nadmiernego owłosienia (patrz metody cpilacjij oraz \s /iihlrgaeli soitolotezy ■ kawitacji.

Zastosowanie ultradźwięków w kosmetyce

Sonoforezi

Sonoforcza (ultrafonoforeza, ultrasonofore-za) polega na przyspieszeniu przenikania substancji chemicznych przez skórę za pomocą ultradźwięków. Metoda ta jest znana od ponad 50 lat. ale dopiero od paru lat nastąpił jej rozwój, głównie dzięki sonoforczic kawitacyjnrj (patrz dalej).

Umożliwiają wprowadzanie w skórę substancji normalnie słabo przechodzących przez bariery naskórkowe, przede wszystkim związków polarnych i substancji o dużym ciężarze cząsteczkossym (pepłydów) oraz związków, które powinny wnikać głęboko, alw móc działać. Działanie ultradźwięków polega na wprowadzeniu w ruch oscylacyjny płynów: w których znajduj) się substanc je, co umożliwia ich głębsze przenikanie.

W kosmetyce stosowana jest sonoforcza za pomocą ultradźwięków o średniej i wysokiej częstotliwości (1-10 Ml Iz). Efekt zabiegu zależny jest od użytego do zabiegu preparatu oraz od wpływu samych ultradźwięków na tkanki.

Sonoforczę można przeprowadzać razem z innymi zabiegami pielęgnacyjnymi, np. jontoforezą.

KawiUtc}*

Do jej przeprowadzenia stosuje się dźwięki o niskiej częstotliwości (18-100 kHz). Są one stosunkowo słabo absorbowane w warstwie rogowej i w żywych warstwach naskórka. Jednocześnie przy stosowaniu tego typu ultradźwięków obserwuje się bardzo duże zwiększenie przenikalności bariery skórnej, a szybkość przenikania niektórych substancji hardzo się zwiększa.

Zjawisko kawitacji powoduje powstanie kanałów w warstwie rogowej, co umożliwia zwiększoną penetrację substancp czynnych (sonoloreza kawitacyjna). Wokół pęcherzyków tworzą s>ę wiry, które transportują substancje z dużą szybkością w głąb skóry

Kawitacja (tac. anion - jama) jest spowodowana tym, ze w trakcie rozchodzenia się fali w ośrodkach płynnych wytwarza się w fazie rozrzedzenia podciśnienie I\nvodujc to powstanie pęcherzyków (czyli przestrzeni wypełnionych parami cieczy), które następnie w fazie zagęszczenia fali ] wzrostu ciśnienia zapadają się gwałtownie. Powstają lokalne fak dctotia-cyjnc o łsardzo silnym działaniu mechanicznym na otoczenie. Przy wyższych częstotliwościach zjawisko kawitacji nie zachodzi, ponieważ powstanie pęcherzyków jest stosunkowo powolnym procesem i nie nadąża za szybkimi zmianami ciśnienia wywołanymi przez fale o wysokiej częstotliwości.

Aparaty do kawitacji wykorzystują to zjawisko do ztuszczania zrogowaciałych komórek naskórka (peclmg kawitacyjny), oczyszczania porów skóry i usuwania znajdujących się na niej bakterii i grzybów Działa się w tym wypadku na zwilżoną wodą skórę, po której przesuwa się końcówką aparatu. Falc, które rozchodzą się po zapadnięciu się pęcherzyków, rozbijają martwe komórki naskórka, bez uszkodzeń w jego głębszych warstwach.

Innym czynnikiem wspomagającym transport jest tzw. ciśnienie akustyczne, które wpływa na substancje znajdujące się w okolky pęcherzyków (jeżeli substancja jest gęstsza od wody. wtedy jest pchana w stronę pęcłtrrzyków. jeżeli rzadsza - odpychana).

Piśmiennictwo

I Ant /.. lytkonskn K.: Wykorzystanie pola dek tryczncgo i ultradźwięków we wspomaganym Iran Sporcie tranwpidermalnym Wiadomości PTK.20O7; 10(1): 5-25.

2.    KWiurr/. -)lh, HLutkvl\tnn l>. LtmgerR.. 1 lei en i gencity in skin treated with low-fnequcncy ultra rnund. 1 Pbarm. Sd.. 2008; 97( 10) 1119 1128

3.    SUka T.. Katynai H' Rzyknierapia YYyd.iw ntetwo Lek-iiskie PZWL Warszawa 2<hk>

•1 Op</u XI., fiilinulS., AHtriigMrl S.: Low-fm|urn cy sonophoresis: cuirem status and futuir pro-specu. Adv. Drug Ddiv. Rev, 2008. ó0( 10) 1216-1223.

5 St/aburzyiitka-Lupa A.. StmłwtyiHkt G.: Fizjoterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Wars/a-sva 2(Km!

14.3

JONTOFOREZA

Kj/rwLi ftK/łewsfci

lontoforeza zwana też jonoforezą polega na użyciu prądu stałego (rzadziej niektórych prądów impulsowych) w celu wprowadzenia do skóry substancji czynnych w postaci jonów. W jontoforezic używane są związki chemiczne ulegające dysocjacji elektrolitycznej, czyli elektrolity. Stosowane związki decydują o właściwościach wykonywanego zabiegu. Jontoforeza sama w sobie nie jest zabiegiem, lecz metodą, która dzięki ułatwieniu transportu epidennalncmu wspomaga jakiś zabieg (np. pielęgnujący skórę naczyniową).

Wprowadzanie związków czynnych w jontoforezic

W jontoforezic kosmetycznej elektroda czynna (np. pólmaska Bergoniego) jest w bezpośrednim kontakcie z roztworem zawierającym wprowadzaną substancję, a bierna jest podląc/.ona w dowolnym miejscu ciała. Kationowe substancje czynne (np. jony wapnia z chlorku wapnia < .d l -) wprowadza się do skóry za pomocą anody i wtedy jest ona elektrodą czynną, leżeli dostarcza się skórze anionów (np jonów jodu z jodku potasu - KI), elektrodą czynną jest katoda. Do jontofoiezy opróc z wodnyi li roztworów można stosować preparaty w hydrofilowych żelach i kremach.