546925B8045517486219514103 n

240 | K V 1‘IHCt-MACH P >ft>K in a: n

240 | K V 1‘IHCt-MACH P >ft>K in a: n

Ultradźwięki przyspieszają przenikanie substancji czynnych przez naskórek i skórę właściwą.

steczek z częstościami mieszczącymi się w granicach 16-20000 Hz, a drgania o częstotliwościach mniejszych niż 16 Hz nazywają się infradźwiękami W przeciwieństwie do fal elektromagnetycznych, ultradźwięki są falami podłużnymi, ponieważ cząstki naprzemiennie w jednych miejscach się zbliżają (tzn. zagęszczają się) a w innych - oddalają (tzn. rozrzedzają się), wzdłuż kierunku rozchodzenia się fali. wywołując lokalne zmiany ciśnienia. Fak elektromagnetyczne można przesyłać w próżni. natomiast lale dźwiękowe rozchodzą się tylko w określonych, sprężystych ośrodkach. Ultradźwięki, oprócz tego. że mogą przez niektóre uśtodkt przechodzić, mogą także ulec pochłonięciu, odbiciu łub rozproszeniu.

Skutki działania fali ultradźwiękowej zależą nie tylko od rodzaju ośrodka, lecz także od częstotliwości fali. W medycynie i kosme-tologii stosuje się ultradźwięki o częstotliwości od 18 kl Iz do 10 Ml Iz. które dzieli się na ultradźwięki:

•    o wysokiej częstotliwości HF (3-10 Ml Iz).

•    o średniej częstotliwości - MF (1-3 MHz),

•    o malc| częstotliwości-LF(18-100 kH/).

Działanie ullradźwiękósv na tkanki

Ultradźw ięki wywołują w skórze różne zjawiska dzięki działaniu cieplnemu, fizykochemicznemu i mechanicznemu (powodującemu mikromasaż). Wzmagają przepuszczalność, błon komórkowych (zjawisko clcktropora-cji), usprawniają oddychanie tkankowe, pobudzają przemianę materii, powodują zmiany w strukturze błon komórkowych i protein oraz zmiany w układach jonowych tkanek. Zmu-nia)ą również odczyn tkanek w kierunku zasadowym

W kosmetyce ultradźwięki stosuje się w iparnlach do redukcji nadmiaru tkanki llin/t /owi j iuiliililtl, On usuwania nadmierni go uwImienia (patrz metody epilacji) oraz w /.ilnrg.wh Mitsolotezy i kawitacji.

Zastosowanie ultradźwięków w kosmetyce

Sonofore/j

Sonoforcza (ultrafonoforeza. ultrasonofore-za) polega na przyspieszeniu przenikania substancji chemicznych przez skórę za pomocą ultradźwięków. Metoda ta jest znana od {Kutad 50 lat. ale dopiero od paru łat nastąpił jej rozwój, głównie dzięki sonoforezic kawitacyjnrj (patrz dalej).

Umożliwiają wprowadzanie w skórę substancji normalnie słabo przechodzących przez bariery naskórkowe, przede wszystkim związków polarnych i substancji o dużym ciężarze cząsteczkowym (peptydów) oraz związków, które powinny wnikać głęboko, al»y móc działać. Działanie ultradźwięków polega na wprowadzeniu w ruch oscylacyjny płynów, w których znajduią się substancje, co umożliwia ich głębsze przenikanie.

W kosmetyce stosowana jest sonoforcza za pomocą ultradźwięków o średniej i wysokiej częstotliwości (1-10 Ml Iz). Efekt zabiegu zależny jest od użytego do zabiegu preparatu oraz nd wpływu samych ultradźwięków na tkanki

Sonoforezę można przeprowadzać razem z innymi zabiegami pielęgnacyjnymi, np. jontoforezą

KiwiUcji

Do jej przeprowadzenia stosuje się dźwięki o niskiej częstotliwości (18-100 kHz). Są one stosunkowo słabo absorbowane w warstwie rogowej i w żywych warstwach naskórka. Jednocześnie przy stosowaniu tego typu ultradźwięków obserwuje się bardzo duże zwiększenie przcnikalnoźd bariery skórnej, a szybkość przenikania niektórych substancji bardzo się zwiększa.

Zjawisko kawitacji powoduje powstanie kanałów w warstwie rogowej, co umożliwia zwiększoną penetrację substancji czynnych (sonoforeza kawitacyjna). Wokół pęcherzyków tworzą się wiry, które transportują substancje z dużą szybkością w głąb skóry

Kawitacja (lac. om/nr - jama) jc'< spowodowana tym, /<• w trakcie rozchodzenia się fali w ośrodkach płynnych wytwarza się w fazie rozrzedzenia podciśnienie. Powoduje to powstanie pęcherzyków (czyli przestrzeni wypełnionych [Kirami cieczy), które następnie w fazie zagęszczenia fali i wzrostu ciśnienia zapadaj.) się gwałtownie. Powstają lokalne falc dctotia-cyjnc o hardzo silnym działaniu mechanicznym na otoczenie Przy wyższych częstotliwościach zjawisko kawitacji nie zarhodzi, ponieważ powstanie pęcherzyków jest stosunkowo powolnym procesem i nic nadąża za szybkimi zmianami ciśnienia wywołanymi przez fale o wysokiej częstotliwości.

Aparaty do kawitacji wykorzystują to zjawisko do zluszczania zrogowadałych komórek naskórka (pccling kawitacyjny), oczyszczania porów skóry i usuwania znajdujących się na niej bakterii i grzybów. Działa się w tym wypadku na zwilżoną wodą skórę, po której przesuwa się końcówką aparatu. Falc, które rozchodzą się po zapadnięciu się pęcherzyków, rozbijają martwe komórki naskórka, bez uszkodzeń w jego głębszych warstwach.

Innym czynnikiem wspomagającym transport jest tzw. ciśnienie akustyczne, które wpływa na substancje znajdujące się w okolicy' pęcherzyków (jeżeli substancja jest gęstsza od wody. wtedy jest pchana w stronę pęcherzyków, jeżeli rzadsza - odpychana).

Piśmiennictwo

1 And /..    K.: Wykorzystanie pola ciek

trycznego i ultradźwięków we wspomaganym transporcie transepidcrmalnym Wiadomości PTK, 2007; 10(1): 5-25.

2.    Kuitrnnl. -Wi, llL\nkvlttnn l>. J ./niyi H. 1l<-uto-grneity in skin Ucated włih low-frequcncy uIim sound I Pharm.Sd.. 2008; 97(10) 1119 1128

3.    Wił* T.. Katyń,ii IV Pizyknterapi.s Wydaw nictwu Lekarskie PZWL. Warwawu 2<mk>

ś.(^mi XI.. /hlimilS.. Mirr,/pin S. Low-fii-ijm n cy łonophorcsis: futrem status and ńituir pro-spccu. Adv. Drug Ddiv. Rev.. 2(8)8. 60(10) 1218-1223.

5 St/aburzyiirkii Lu/M A.. Stni/wrzythkr G.: Fizjoterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2004.

14.3

JONTOFOREZĄ

Kamila fadlewska

jontoforezą zwana też jonoforezą polega na użyciu prądu stałego (rzadziej niektórych prądów impulsowych) w celu wprowadzenia do skóry substancji czynnych w postaci jonów. W jontoforczie używane są związki chemiczne ulegające dysocjacji elektrolitycznej, czyli elektrolity. Stosowane związ-ki decydują o właściwościach wykonywanego zabiegu. Jontoforezą sama w sobie nic jest zabiegiem, lecz metodą, która dzięki ułatwieniu transportu epidennalnctnu wspomaga jakiś zabieg (np. pielęgnujący skórę naczyniową).

Wprowadzanie związków czynnych w jontoforczie

W jontoforczie kosmetycznej elektroda czynna (np. pól maska Bergontego) jest w br/|K>-średnim kontakcie z roztworem zawierającym wprowadzaną substancję- bierna jest pofllączona w ilmroltiym miejscu ciała. Kationowe substancje czynne (np. jony wapnia z chlorku wapnia (-i< I.) wprowadza się do skóry za pomocą itnrxły i wtedy jest ona elektrodą czynną. Jeżeli dostanr/a się skórze anionów (np jonów jodu / jodku |xitasu - KI). elcktnxią czynną jest katoda. Do jottlofotezy oprócz wodnych roztworów nrożna stosować preparaty w hydrofilowych żelach i kremach.