594

37. OBWODY POMOCNICZE STACJI 594

—    pośrednie (do przekazywania impulsów są wykorzystywane przekaźniki pomocnicze);

—    telesterowanie (z wykorzystaniem centralek telemechaniki do przekazywania poleceń).

Najczęściej jest stosowane sterowanie bezpośrednie. Sterowanie pośrednie zaleca się wprowadzić przy odległościach między członami sterującymi a wykonawczymi przekraczających 350 m. Niekiedy sterowanie pośrednie umożliwia prostsze rozwiązanie blokad i sygnalizacji. Telesterowanie wprowadza się dla stacji bez stałej obsługi, w których prowadzenie ruchu, w tym przełączenia, przewiduje się dokonywać zdalnie z zakładowych lub rejonowych punktów dyspozytorskich. W tym przypadku o wyborze sposobu sterowania (zdalne bezpośrednie, pośrednie, telesterowanie) powinna decydować analiza techniczna i ekonomiczna.

Ze względu na miejsce zainstalowania urządzeń sterujących rozróżnia się sterowanie lokalne (z miejsca zainstalowania urządzenia sterowanego) i zdalne. Zdalne sterowanie łączników jest wymagane dla rozdzielni o napięciu 110 kV lub wyższym, z wyjątkiem uziemników, które mogą mieć tylko napęd ręczny. Dla rozdzielni SN i nn zaleca się stosowanie sterowania zdalnego w przypadkach centralnego kierowania pracą urządzeń zasilających i odbiorczych obiektu lub zakładu, w celu zwiększenia pewności zasilania i konieczności skrócenia trwania przełączeń ruchowych oraz dla zadośćuczynienia wymogom procesów technologicznych. W takim przypadku zdalnym sterowaniem należy objąć przede wszystkim wyłączniki pól zasilających, łączników szyn i silników. Niezależnie od ewentualnego sterowania zdalnego wszystkie łączniki o napędzie maszynowym zaleca się wyposażyć w sterowanie lokalne.

Ze względu na rodzaj wykorzystanych łączników sterujących rozróżnia się sterowanie:

—    indywidualne, z zastosowaniem indywidualnych łączników sterujących;

—    wybiorcze, ze wspólnym łącznikiem sterującym i wyborem sterowanego łącznika za pomocą specjalnego układu wybierania.

Dotychczas w stacjach na ogół stosuje się sterowanie indywidualne. Do najbliższej przyszłości należy jednak system sterowania wybiorczego, umożliwiający znaczne zmniejszenie nastawni i zwiększający jej przejrzystość.

Spośród obecnie wdrożonych w kraju systemów sterowania wybiorczego należy wymienić przekaźnikowe urządzenie sterowania wybiorczego typu PUSW-1 i PUSW-Z produkowane przez Elektrobudowę. Prowadzone są również prace nad tym systemem w innych ośrodkach w kraju. Rozwiązania obwodów sterowania narzuca w tym przypadku samo rozwiązanie urządzenia sterowania wybiorczego i nie są tu szerzej omawiane.

37,3.2, Sterowanie wyłączników

Sposób sterowania wyłącznika jest bezpośrednio związany z rodzajem zastosowanego napędu (elektroimgnesowy, silnikowy, pcnumityczny lub hydrauliczny). Do otwierania najczęściej jest stosowany napęd sprężynowy. Obwody sterowania projektuje się korzystając ze schemitu napędu dostarczonego przez wytwórcę wyłącznika.

W większości przypadków w układach sterowania bezpośredniego cewka zamykająca oraz otwierająca mają wspólny obwód. Dla wyłączników z napędem silnikowym stosuje się oddzielny obwód siłowy zbrojenia napędu. Oddzielne obwody cewki zamykającej i otwierającej stosuje się tylko wówczas, gdy w obwodach zamykania występują rozlegle blokady mogące być przyczyną zwiększonej awaryjności, np. wspólna blokada ciśnieniowa wyłączników z napędem pneumatycznym. Układy sterowania wyłączników powinny zapewniać:

—    możliwość sterowania ręcznego i samoczynnego przez automatykę zabezpieczeniową;

—    sygnalizację uszkodzenia zabezpieczenia lub braku napięcia zasilania;

—    blokadę przed „pompowaniem”, uniemożliwiającą wielokrotne załączanie wyłącznika na zwarcie;

—    blokadę uniemożliwiającą sterowanie wyłącznika w przypadku braku gotowości napędu do wykonania czynności łączeniowych, np. brak lub niewłaściwe ciśnienie sprężonego powietrza dla wyłączników z napędem pneumatycznym lub stan „niezazbrojenia” dla wyłączników z napędem zasobnikowym sprężynowym.

Sterowanie wyłączników wykonuje się jako jednobiegunowc. Wyjątkowo, sterowanie dwubiegunowe stosuje się dla wyłączników w polach łączników szyn i generatorowych (możliwość łączenia niezsynchronizowanych układów) oraz ewentualnie dla rozdzielnic dwuczłonowych nic wyposażonych w odłączniki. Jeśli fabryczne połączenia wewnętrzne aparatu lub urządzenia na to pozwalają, to przy sterowaniu jed-nobiegunowym należy umieszczać wszystkie styki inicjujące od strony bieguna „plus”, Impulsy sterujące powinny być krótkotrwale i samoczynnie przerywane (np. zestykiem pomocniczym wyłącznika) po wykonaniu odpowiedniej czynności łączeniowej.

Przy sterowaniu zdalnym wyłącznika (spoza terenu stacji) należy przewidzieć możliwość jego odstawienia w obrębie stacji na czas prac remontowo-konserwacyj-nych lub kontrolnych. Dotyczy to między innymi wyłączników' sterowanych z wytwórni technologicznych (np. wyłączników pól rozdzielnicy zasilających silniki), dla których należy dodatkowo przewidywać:

—    zdalne zamykanie wyłącznika z miejsca pracy lub dyspozytorni technologicznej, z możliwością lokalnego zamykania wyłącznie dla potrzeb prób w stanie bcznapięc>OWym;

—    blokadę uniemożliwiającą zdalne zamykanie wyłącznika po zadziałaniu zabezpieczeń otwierających wyłącznik;

—    możliwość awaryjnego ctwtrda wyłącznika dodatkowym przyciskiem zlokalizowanym na pulpicie sterowniczym urządzenia, w obwodzie zasilanym z innego źródła (napięcia stałego lub przemiennego) niż obwód sterowania, przy wykorzystaniu drugiej cewki otwierającej.

Do sterowania wyłączników stosuje się wyzwalacze w-zrostowe. Cewki zanikowa na prąd ciągły można stosować tylko w uzasadnionych przypadkach.

Jako elementy sterownicze wykorzystuje się sterowniki lub przyciski, przy czym do otwierania należy stosować przycisk sterowniczy koloru czerwonego, a do zamykania przycisk koloru zielonego. Położenie wyłącznika powinno być samoczynnie sygnalizowane w miejscu sterowania lampkami lub wskaźnikiem położenia.

Otwcdy sterewtnia wyłączników o oddzielnych biegunach i napędach na każdą fażę, stosowanych w rozdzielniach o napięciu J10kV lub wyższym, winny mieć układ kontroli zgcdności pcicżtnia biegunów wyłącznika (przykład — patrz rys. 37.2). Układ kontroli z opóźnieniem odstrojonym od czasu zadziałania urządzenia SPZ działa na otwarcie wyłącznika, w przypadku niezgodnego położenia jego biegunów.

r.........—

; fchućKmt | / opótrJętii C2<-sc#e

S.Vv;

wy:.

~ZT:i.K 7

Rys, 37.2. Schemat zasadniczy kontroli zgodności położenia biegunów wyłącznika AJ — przekaźnik zabezpiec7eń, A6 — przekaźnik Czasowy, Q2, i. a — wyłącznik mocy (bieguny

faz ii