872B8045789493039170293 n

M h

Substancje używane do ztuszczcn chemicznych można podzielić, uwzględniając sposób działano, na: I) wywołujące zmianę metabolizmu komórek prowadzącą do szybszego złuszczenia (efekt metaboliczny), np. kwas glikolowy. 2) wywołujące zniszczenie komórek, skory, powodując ztuszczcrwc martwych komórek np. kwas salicylowy lub trkhlorooctowy (tabela IS.2).

rza. najczęściej dermatologa. Wiąże się z kontrolowanym uszkodzeniem i obumarciem, a w efekcie złus/ezeniem komórek naskórka na różnej głębokości. Często dotyczy całej grubości naskórka aż do granicy skóry właściwej. tak aby pobudzić procesy regeneracyjne. „Uszkodzenie” skóry wywołane pcclingiem lekarskim może powodować podrażnienie i kilkudniowy proces gojenia przebiegający z intensywnym złuszczaniem. Zaburzenie procesu gojenia wiąże się z ryzykiem powikłań (przebarwień. blizn itd.) i dlatego wymagana jest wiedza i doświadczenie lekarza

15.2

DZIAŁANIE I WŁASNOŚCI NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANYCH SUBSTANCJI ZŁUSZCZAJĄCYCH

Sposób działania i własności najczęściej stosowanych substancji złuszczających przedstawiono w tabeli 15.2.

Tabela IS. I. Ktasyticacja peeingów chemicznych zc względu na głębokość dralania (wg M. G Rusina)

Rodzaj peeHngu	Głębokość działania substancji aktywnych	Rodzaje i stężenia substancji złuszczających
bardzo powierzchowny	crfa warstwa togpwa do warstw? kokzyst*i (0.06 ran)	aKi-hydrofcsyłrwasy (20-50%) beta-hyciMsyk waty TCA 10-20% trcryncina
Powierzchowny	cały naskórek do warstwy podstawnes (< 0.4S mm)	płyn jess-iera kwas gtkofowy 70% TCA 20-30%
$(«<*wgltbOki	naskórek i powierzchniowa warstwa skóry wtiśerwej do gerne) cząSci warstwy sateczkowatq (< 0,6 mmj	TCA 35-50% płyn lessnera + TCA 35% płynjcssnera + kwas gl kołowy 70% TCA + zestalony COj fenol
Głęboki	naskórek i górna tzęśc skory wtasciwej do środkowej części warstwy świeczko-wite; (> 0,6 nrn)	fenol (lormuta Go-dora-Bakftra)

Tabela 15.2. Sposób dziatwa i własności nayrzęsciei stosowanych subKanci złuszczających

Substancja	Sposób działania	Własności
Kwas glkocwy	eśekt metaboliczny. hamowanie enzymów (luKotransferaz. fosSotransferaz kinaz) odpo-wiedoakycł' za syntezę wiązań jonowych	zl fz - hyd-oki>k was. mata cząsteczka, dobrze rozpuszczalny w wodzie, łatwo przenika naskórek do warstwy podstawnej. słabszy od kwasu mjgcalcrwego (pK 3.4). ma umarkowanc działanie O-azmącc. powoduj powieachowr* ztuszczanw
	m ędry komoocytarm. elekt karat cęiastytzny. stymcine podziały w Żywych warstwach naskorla i początku.* *goarcł»tekli.rę pobudza pocę fftrobUstów
Kwas migdałowy	elekt mccasoiczny	aila-hydroksykwasóduzej cząsteczce, słabo rozpuszczamy w wodzie (dobrze w ałkohoki). sihepzy od kwasu gtikoowego (pK 3.8). mz mrimane działanie drażniące, powoduje powierzchowne ztuszczanie
Kwas mlekowy	elekt metaboGczrry. w małych stężeniach (do 10%) dziali rawilzaiąto	alfa hydroksykwas. pK 3.8. większa cząsteczka mz kwasu glłtolowcgo. slabie, pcnccrue powoduse powierzchowne zliszcanla
Kwas rozmowy	«<ekt metaboHczny, reguluje podziały 1 doyzewane komórek naskórka. e<ekt keietopłascyctny. dzutaru receptory stekowe w komórkach naskórka, pobudzając transkrypcję genów ocfciowiedzia! nyuh u podzbły w warstwie podstawnej naskórka i produkcję łtrobastó-w w skórze właściwej	pochodna wstamny A. rozpuszczalny w tłuszczach. bobrze pcnccrue skórę, przyspiesza ztuszczanie martwych komórek (warstwa rogowa), pobudza podziały w warstwie podstawnej. zwiększa grubość żywych warstw naskórka (warstwa kolczysta), pobudza syntezę kolagenu i glikozaminogłkanów. wygładza powferzchmę skóry, ujednolica kolor, poprawia napięcie, działa drażn<ąco
Kwas progronowy	elekt metaboliczny, kcratóityczny. komedolcyczny. sebostatyczny, antybokteryjny	alfa-kccokwas. rozpuszczalny w tłuszczach ulega neutrolzacy (pod wpływem wody) do kwasu mlekowego, szybko penetruje naskórek, powoduje powierzchowne złuszaame. dzida drażniąco
Kwas salkylowy	elekt keratolcyczny lub cytoeoksyczny (zacznę od stężenia)	beta-hydroksykwas. mata cząsteczka, rozpuszczalny w tłuszczach me wymąga neutralonc;. powoduje powierzchowne ztuszczanie, uUtwia wnikanie innych substancji do naskórka, działa draZriąco
Kwas crictYoro-octowy (TCA)	efekt cytotoksyczny - uszkodzerao i (mwró komórek wskutok bardzo niskiego pH. keratolcyczny	mai* cząsteczka, hewo ■ szybko penetruje tuskórek 1 skórę właferwą. wywołią* koagulację białek i obumarcie komórek, rae wymiga neutralizacj. ma silne działanie drażniące, głębokość zkiszczaria zaieży od stężenia i Jcści apikowanego kwasu
Rezorcyno!	rrfekt cytotoksyczny, denatu-acja białek, śmierć i zltzszczerie komórek	nie wymaga neutralizacj-. możliwe działanie kardd-. nefro- i hepatocoksyczne. działa draż n*ąco. powodue powierzchowne ztuszczanie