8greka

24 nguhov [idOiina

24 nguhov [idOiina

14.    'O kóyoę fjv jioóę tov 0eóv xcti 0eóę fjv 6 /.óyoę.

Ewangelia wg Sw. Jana (1, 1)

15.    MaxĆQlOL. Ol JTTUJ/jOL.    Ewangelia wg Św. Łukasza (6. 20)

xi 5i] ol av0QU)jioi; 0eoi 0w}toi, ti bź 6f) ot fieoi; av0QcojroL a0avaTOL

Heroldii (Luc. Vit. auct. 14)

Słówka

dSeA((>óę, ó - brat av0QOMtoę, ó - człowiek ptoj, ó - życie 6r|(woi>ęYÓS, ó - twórca 0ćvut<>;, ó - śmierć Seóę, ó - bóg LOtOÓ;. ó - lekarz urctto;, ó - koń łtaigóę, ó - sposobność, pora K£VTtiupoę, ó - centaur y.óagog, ó - świat Xóyo;. ó - słowo paOrina, tó - lekcja oApoę, ó - bogactwo Ovoę, ó - osioł §evoę, ó - obcy, gość jrrro/ó;, ó - biedak n:tvoę, ó - sen (JtiAoę, ó - przyjaciel y.oóvoę, ó - czas

uyaOóę, -T|, -óv - dobry «0dvaToę, -ov - nieśmiertelny a£svoę, -ov - niegościnny Pćpaioę, -a, -OV - pewny 6ixuto;, -a, -ov - sprawiedliwy £<j>ti|i£(joę, -ov - ulotny 0vrpós, -r|, -óv - śmiertelny ÓAiyo;, -t|, -0v - mały xakó;, -t), -óv - piękny pułtuytoę, -a, -ov - szczęśliwy póvoę, -tj, -ov - sam (juAdoyuęoę, -ov - chciwy 4>iAói;£Voę, -ov - gościnny

EtcEiwę, -T), -0V - ów pou - mojego/mojej ó - rodzajnik męski ti; - co?

£tru(v) - jest, ectti(v) - istnieje euji(v) - są ■i}V - byl/a

ayav - zbyt

dX).a (dXV) lecz

dnó («((>’) (+ gen.) - od, z

ydp - więc

6e - zaś

5f| - zaiste, tedy

cię (+ acc.) - do, na, ku

tv (+ dat.) - w, wśród

p; - czy?

xai - i, a

ou (ow., ovx) - nie nuęió. (+ acc.) - obok, wbrew ■Tpóę (+ acc.) - do, ku, tu: u ouv (+ dat.) - z, WTaz te - i (bę - jak

OW 0E(p - z pomocą boską irayó xatęóv - nie w porę <bę Aóyoę - jak mówią

Uwaga: Grecy wykorzystali alfabet do notacji cyfr i liczb - oznaczały' jc kolejne litery alfabetu, zaopatrzone u góry z prawej strony w kreskę oznaczającą jednostki, dziesiątki i setki; od 1 do 9: cf-0' (£=6), od 10 do 90: t-? (koppa), od 100 do 900: g’->y (sampi).

Rzeczownik

Język starogrecki zachował trzy rodzaje gramatyczne: męski (masculinum), żeński (femininum) i nijaki (neutrum) oraz pięć przypadków: mianownik (nomi-nativus), dopełniacz (genetivus), celownik (dativus), biernik (accusativus) i wołacz (yocatiYus). (Celownik przejmuje funkcje narzędnika i miejscownika, dopełniacz funkcje łacińskiego ablativus separałiws.)

Obok liczby pojedyóczej (singularis) i mnogiej (pluralis) zachowała się także liczba podwójna (dualis). W grece klasycznej jest ona już w zaniku, toteż pomijamy ją we wzorach odmiany (por. dodatek 2).

Deklinacja II (tem. -o-)

Wszystkie rzeczowniki wprowadzone w lekcji 1 należą do deklinacji n (tematów na -o). Obejmuje ona głównie rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -oę i rodzaju nijakiego na -ov, a także niewielką ilość rzeczowników rodzaju żeńskiego na -oę.

Podobnie jak wiele języków nowożytnych język grecki posiada rodzaj nik określony: ó, r|, tó, wykształcony z zaimka wskazującego.

Uwaga: Greckie wyrazy mogą kończyć się jedynie na samogłoski, dwugłoski lub na naslępującc spółgłoski: v, Q, ę (^, ip). Zgodnie z tym prawem wygłosowym pozostałe spółgłoski występujące w tematach wyrazów ulegają zanikowi na końcu (spółgłoska p. przechodzi w v): ró (rodzajnik) < to8, łac. isrud peXl (deki Ul) - miód, tem. pekiT-, gen. pśkiioę ydXa (deki. 111) - mleko, tem. ya\av.T-, gen. y(xi.o.vxoę

Et|>EpE (3 os. sing. czasu przeszłego niedokonanego imperfectum) - nosił < e^eoei, łac. ferebat

ot)z i bi jako proklityki w wymowie tworzą z wyrazem następnym jedno słowo.

Na „zakazane” spółgłoski mogą się kończyć wyrazy obcego pochodzenia łub diwiękonaśladowcze: Aojub, "Iwnyl)

4)XartóOoaTTÓ6o«t! (Ar. Ran. 1286) - bum, bum, tra, la, la!

Zakończeniu deklinacji 11 (tem. na -o) (masculina)

-	Singularis	Pluralis
Nom.	-oę (-óę)	-Ot (-Ol)
Gen.	-ou (-ou)	■ e < i &
Dat.	-cp (-(£»)	-oię (-otę)
Acc.	-ov (-óv)	-ouę (-ouę)
Voc.	-e (-e)	-OL (-Ol)