8greka

24 riDuncw |j.d87i|.ia

24 riDuncw |j.d87i|.ia

14.    'O Aóyoę fjv 3tQÓę tóv 0eóv xal Beóę ó Xóyog.

Ewangelia wg SW. Jana (I, 1)

15.    MctXOtQUDL Ot JTTtD)£OL.    Ewangelia wg $w. Łukasza (6. 20)

tl Sr| ol av0Q(j}Jioi; 0eoi 0vk]tol, ti bż 6t] ol 0sol; av0QcojcoL a0dvaTOL

Heraklit (Luc. Vit. aucl. 14)

Słówka

d6id.(|)óę, ó - brat dv0Q(ujroę, ó - człowiek Pio;, ó - życie Srniiouęyóę, ó - twórca 0dvux«;, ó - śmierć 0eóę, ó - bóg Latoó;. ó - lekarz inrtoę;, ó - koń żatyóę, ó - sposobność, pora Kevicruooę, ó - centaur r.óapoę, ó - świat ?,óyo;, ó - słowo pdOripa, t.ó - lekcja óApoę, a - bogactwo óvoę, ó - osioł £ćvoę, ó - obcy, gość Jrrw/óę. ó - biedak fijtvoę, ó - sen <j)iXoę, ó - przyjaciel Xpóvoę, ó - czas

uyaBóę, -rj, -óv - dobiy a0dvaToę, -ov - nieśmiertelny a.5gvoę, -ov - niegościnny pćpaioę, -a, -ov - pewny Sirtato;, -a, -ov - sprawiedliwy e<l»ip£yoę, -ov - ułomy 0vr|TÓc, -rj, -óv - śmiertelny ÓJiyo;, -7], -ov - mały xakó;, -rj, -óv - piękny puxdgioę, -a, -ov - szczęśliwy póvoę, -rj, -ov - sam (jitActoyuęioę, -ov - chciwy <j>iXó|Evoę;, -ov - gościnny

ekeiyo;, -t], -ov - ów |xou - mojego/mojej ó - rodzajnik męski tl; - co?

e<ru(v) ~ jest, eati(v) - istnieje eIoi(v) - są •i)v - byl/a

ayav - zbyt

dA/.d (atX) - lecz

dno (ńtjł’) (+ gen.) - od, z

ydy - więc

6e — zaś

5rj - zaiste, tedy

etę (+ acc.) - do, na, ku

tv (+ dal.) - w, wśród

fj; - czy?

x«i - i, a

ou (oux, onx) - nie Jtaya (+ acc.) - obok, wbrew rryóę (+ acc.) - do, ku, tu: u cruv (+ dat.) - z, wraz tc - i d>ę - jak

OUV 0E(n - z pomocą boską Jtayó xo.toóv - nie w porę <bę Aóyoę - jak mówią

Utvaga; Grecy wykorzystali alfabet do notacji cyfr i liczb - oznaczały jc kolejne litery alfabetu, zaopatrzone u góry z prawej strony w kreskę oznaczającą jednostki, dziesiątki i setki; od 1 do 9: a'-0' ($"= 6), od 10 do 90: i'-t (koppa), od 100 do 900: g'-^ (sampi).

Rzeczownik

Język starogrecld zachował trzy rodzaje gramatyczne: męski (masculinum), żeński (femininum) i nijaki (neułrum) oraz pięć przypadków: mianownik (nomi-nativus), dopełniacz (genetmts), celownik (dativus), biernik (accusativus) i wołacz (vocativus). (Celownik przejmuje fimkcje narzędnika i miejscownika, dopełniacz fiinkcje łacińskiego ablativus separałivus.)

Obok liczby pojedyóczej (singularis) i mnogiej (pluralis) zachowała się także liezba podwójna (dualis). W grece klasycznej jest ona już w zaniku, toteż pomijamy ją we wzorach odmiany (por. dodatek 2).

Deklinacja II (tern. -o-)

Wszystkie rzeczowniki wprowadzone w lekcji 1 należą do deklinacji II (tematów na -o). Obejmuje ona głównie rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -oę i rodzaju nijakiego na -ov, a także niewielką ilość rzeczowników rodzaju żeńskiego na -oę.

Podobnie jak wiele języków nowożytnych język grecki posiada rodzajnik określony: ó, f|, tó, wykształcony z zaimka wskazującego.

Uwaga: Greckie wyrazy mogą kończyć się jedynie na samogłoski, dwugłoski lub na naslępującc spółgłoski: v, o, g (^, ip). Zgodnie z tym prawem wygłosowym pozostałe spółgłoski występujące w tematach wyrazów ulegają zanikowi na końcu (spółgłoska p przechodzi w v): tó (rod2ąjnik) < to8, łac. istud [reki (deki. Hf) - miód, tern. peklt-, gen. pekitog yótka (deki. Ul) - mleko, tem. ya),axt-, gen. yukatCTOę

Erjreęe (3 os. sing. czasu przeszłego niedokonanego imperfectum) - nosił < e(|>e(jei, tac. ferebat

otw i h>. jako proklityki w wymowie tworzą z wyrazem następnym jedno słowo.

Na „zakazane” spółgłoski mogą się kończyć wyrazy obcego pochodzenia łub diwiękonaśladowcze: Aapfó, 'Tenor)

4>XattóOoarrńtloot! (Ar. Ran. 1286) - bum, bum, tra, la, la!

Zakończeniu deklinacji 11 (tcm. na -n) (masculina)

-Ur—	Singularis	Pluralis
Nom. Gen. Dat. Acc. Voc.	-oę (-óę) -ou (-ou) -<J> (-cp) -ov (-óv) -e (e)	-Ot (-ol) -cov (-ćErv) -oię (-oię) -ouę (-ońę) -Ol (-Ol)