antropologia5

antropologii): Johann Bachofen (1815-1887), Henry Morgan (1818-1881)- badał w terenie, Adolf Bastian (1826-1905), James John Frazer (1854-1941), John Lubbock (1834-1913), Edward Taylor (1832-1917) - pierwszy profesor antropologii, najsłynniejszy ewolucjonista. Antropologia zrodziła się na gruncie fascynacji teorią ewolucji. Prawa ewolucji odpowiadają prawom ewolucji kultury.

Tezy ewolucjonizmu:

-    człowiek wykazuje zawsze te same cechy psychiczne, niezależnie od rasy, epoki historycznej czy środowiska, a doświadczenie ludzkie postępuje tymi samymi drogami, (zasada o jedności rozumu ludzkiego - Adolfa Bastiana). Wszyscy jesteśmy tacy sami i mamy takie same możliwości rozwoju, ale na innym etapie historycznych. Kultury rozwijają się tak samo (kultury pierwotne - świadectwo rozwoju kultury europejskiej).

Tezy rozwoju kultury:

-    kultury rozwijają się poprzez następujące po sobie stadia takie same dla wszystkich społeczeństw (społeczności pierwotne osiągną w końcu etap kultur rozwiniętych)

-    każda kultura istnieje dzięki swojemu rozwojowi, każdą kulturę można scharakteryzować przez jej rozwój (jeżeli chcemy oddać istotę kultury - wskazać na stadia jej rozwoju)

-    rozwój każdej z kultur uwarunkowany jest jej stanem wcześniejszym (teza o genetycznych rozwoju kultury, kumulatywny charakter rozwoju)

-    teza o progresywnym rozwoju - rozwój o postępach kultur przebiega od form niższych do wyższych.

-    każda z kultur rozwija się równolegle do innych, niezależnie od różnic czasowych.

Ewolucjonizm zakładał, że motorem rozwoju ludzkości jest naturalna wynalazkowość człowieka (różne grupy ludzkie mogą dokonać takich samych wynalazków).

Podstawowe znaczenie przywiązywano do analizy przeżytków kulturalnych - takie elementy kultury jak praktyki, zwyczaje, wierzenia, które choć właściwie dla wcześniejszych etapów rozwoju przetrwały w późniejszych stadiach w formie zmodyfikowanej (relikty).

Morgan przedstawił trzy najważniejsze czynniki rozwoju: I - umiejętność mówienia, II - posługiwanie się narzędziami, III - powstanie i rozwój instytucji społecznych.

Wyróżnił także trzy stadia rozwoju ludzkości:

1.    dzikość

2.    barbarzyństwo

3.    cywilizacja (stopień niższy, średni i wyższy).

Na gruncie ewolucjonizmu po raz pierwszy pojawiły się pewne terminy, pojęcia (obowiązujące do dziś). Ewolucjonizm to pierwsze opisy kultur egzotycznych, które pojawiły się w nauce. Wiele koncepcji ewolucjonizmu wzbudziło opozycje.

DYFUZJONIZM - opozycja wobec ewolucjonizmu, koncepcja młodsza od ewolucjonizmu.

To historyczny kierunek w antropologii, cel - pytanie o przeszłość i drogi rozwoju kultur ludzkich, pierwsza faza postewolucjonistyczna, szkoła kulturowo/historyczna. Twórcy reprezentujący dyfuzjonizm to: Ferdynand Ratzel, Leo Frobenius, Fritz Graebner, Wilhelm Schmidt, Smith, Perry. Zanegowali tezę, że mechanizmem rozwoju człowieka jest wynalazkowość. O rozwoju decyduje DYFUZJA - rozprzestrzenianie się elementów kulturowych, przenikanie elementów z jednej kultury do drugiej. Zawsze istniało kilka kultur zasadniczych, które rozprzestrzeniały się w całym świecie. Teza Ratzela - podobieństwa między elementami różnych kultur muszą być wynikiem dawnych kontaktów i migracji.

Kilka szkół:

-    wczesna szkoła historyczna - Graebner, Ankermann

-    szkoła niemiecko-austriacka - Schmidt, Koppers

-    szkoła angielska - Smith i Perry

-    dyfuzjonizm amerykański

FUNKCJONALIZM - od niego zaczyna się nowoczesna antropologia. Powstał w latach 20-stych XX wieku. Zrodził się w Wielkiej Brytanii za sprawą B. Malinowskiego i A. Radcliffe-Brown. Początek funkcjonalizmu wiąże się z książką Malinowskiego „Argonauci zachodniego Pacyfiku”.

Podstawowe założenia funkcjonalizmu:

1.    sprzeciw wobec propozycji ewolucjonistycznych jako spekulatywnych

2.    punktem wyjścia i dojścia każdego antropologa powinien być teren; podstawą pracy antropologa