DSC06304

International Seabed Authority

14-20 Port Royal Street, Kingston, Janiaicu Tel: [phone] to 9 Fax: [phone]

W imieniu Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego mam przyjemność udzielić mojego wsparcia tej watnej i obszernej pracy dotyczącej zasobów mineralnych mórz i oceanów. Jedną z funkcji Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego jest promowanie i popieranie prowadzenia badań naukowych i upowszechnianie ich wyników. W związku z tym praca dr Kotlińskiego i dr Szamałka w przygotowaniu przedstawianych wyników badań jest ważnym wkładem w powiększaniu naszej wiedzy o oceanicznych zasobach mineralnych i przyniesie z pewnością korzyści tym wszystkim, którzy są zaangażowani w podmorskim górnictwie lub interesują się morskimi badaniami naukowymi.

Kingston, 5 grudnia 1997 r.

Satya N. Nandan Sekretarz Generalny

Wprowadzenie

Ocean światowy jest źródłem różnych surowców mineralnych potrzebnych w działalności gospodarczej człowieka. Głównym obszarem eksploatacji kopalin jest obecnie szelf. Stopniowo jednak prace górnicze obejmują stok kontynentalny i jego podnóże, a także, opierając się przeważnie na przesłankach geofizycznych wykonuje się już wiercenia poszukiwawcze w obrębie równi abisalnych. Wyniki wierceń głębokowodnych sygnalizują obecność skupień rudnych związanych głównie z magmatyzmem bazaltowym, a prowadzone w ostatnim 25-leciu badania głębokowodnych osadów nieskonsolidowanych wykazały, że znane od dawna konkrecje polimetaliczne występują na dużych przestrzeniach. Odrębnym problemem jest uzyskiwanie niektórych związków chemicznych i pierwiastków znajdujących się w wodzie morskiej, a także otrzymywanie z niej (po odsoleniu) wody pitnej.

Ważnym bodźcem do coraz intensywniejszych badań i podejmowania eksploatacji podmorskiej jest stopniowe wyczerpywanie się złóż surowców mineralnych istniejących na lądach. Równocześnie prognozy ekonomistów wskazują, że w związku z coraz większym zapotrzebowaniem na wszelkie surowce mineralne wiek XXI stanie się decydującym etapem masowego włączania zasobów morskich w obieg gospodarczy świata.

Z drugiej jednak strony ważkim argumentem, przeciwstawnym rozwojowi eksploatacji surowców mineralnych z dna oceanicznego, są zagadnienia natury ekologicznej. Obawy dotyczące wystąpienia potencjalnych zagrożeń w otaczającym środowisku naturalnym spowodowane są przez negatywny wpływ, jaki wywarły wielkie awarie, które wydarzyły się podczas eksploatacji ropy naftowej z podmorskich złóż (np. uszkodzenie otworu eksploatacyjnego ,Jxtoc 1” w połowie 1979 r., w odległości 40 km od północnych wybrzeży Zatoki Meksykańskiej, czy awaria tankowca w Zatoce Chedabucto - rys. 1).

Wzrost wydobycia kopalin z dna oceanicznego wiąże się z postępem badań geologicznych oraz trafnym prognozowaniem prac górniczych, połączonych z doskonaleniem techniki i organizacji prowadzonych robót, zabezpieczonych odpowiednimi środkami finansowymi.

Najbardziej aktualnymi problemami geologii morskiej są poszukiwania i eksploatacja złóż ropy naftowej i gazu ziemnego (fot. 1). Oprócz surowców energetycznych nieskon-solidowane osady szelfowe dostarczają wielu surowców metalicznych, a więc cyny, tytanu, cyrkonu, monacytu, piasków żelazistych, złota i platyny. Ponadto eksploatowane są złoża okruchowe diamentów, a z grupy surowców chemicznych i skalnych: fosforyty, zlepieńce muszlowe, żwiry oraz piaski. Ze skonsolidowanych utworów szelfu wydobywa się baryt,