DSC07194

ROZMOWA

NAPLECIE

1 'vraŁ*łh 1 i\M \C°. li 1

Wystarczy odrobina znajomości historii Polski, aby sobie uswiaaomic, że okres po 1989 r. jest najlepszy w ostatnich 300 latach

dowa. może miała mankamenty, ale została przeprowadzona; rozpoczęto reformę ochrony zdrowia. Przyśpieszono restrukturyzację górnictwa i kolei. Tb jest ogromny dorobek. Czyli było warto. Takie potem ponieść wyborczą klęskę?

To obiegowa mądrość, że klęska przyszła. bo było za dużo reform. Moim zdaniem. to nie była główna przyczyna. Sytuacja gospodarcza była w czasach rządów AWS-UW trudniejsza. Najważniejszym powodem przegranej w wyborach była jednak niezwykle trudna koalicja, głównie ze względu na tendencje odśrodkowe w AWS Mieliśmy do wyboru: albo godzić się na dryf. albo wchodzić w konflikty z sojusznikami walcząc o reformy. ja wybierałem to drugie Premier Buzek zajmował się wewnętrznymi negocjacjami a im dłużej negocjował, tym AWS sie bardziej rozpadała A naprzeciw

okres po 1909 r. jest najlepszy w osia nich 300 latach, leśli chodzi o prr

nasz główny problem może sprcwad

► natem Sianu za aferę alkoholową - za | to. ze mój zastępca rzekomo czegoś za- ( ruechał. Ta potworna małostkowość była dla ranie szokująca.

Nastał rząd Jana Olszewskiego, który miał dokonać zasadniczych zmian w gospodarce.

Nie wiem. jakie to miały być zasadni-cze zmiany. Olszewski z Najderem przy- 1 chodzili do mnie jeszcze w 1991 r. i pro- i ponowall bym został strażnikiem skarbu. czyli ministrem finansów bez roli I koordynacyjnej, na co się nie zgodziłem. Po pierwsze, byłem już zmęczony, a po I drugie, nie miałem żadnej chęci uczest- I niczenia w tej ekipie.

Wówczas pojawiają się jednak zarzuty j i pewne sformułowania, które na trwałe wejdą do debaty publicznej i będą mocno eksponowane za czasów J rządów PiS. takie jak .ręka rynku okazała się ręką aferzysty", zarzuty o stworzenie układów biznesowych, złodziejskiej prywatyzacji, kapitalizmu dla wybranych.

W każdym kraju, gdzie przeprowadza się trudne reformy, znajdą się tacy, którzy będą operować dowolną, także haniebną demagogią. Tym ludziom kompletnie brakowało perspektywy historycznej i porównawczej.

To jednak przemawiało do wyobraźni ludzi, zwłaszcza tych, którzy na tę pierwszą falę polskiego kapitalizmu się nie załapali, a niektórych ta fala wręcz zatopiła. To byti często bardzo przyzwoici ludzie, którzy widzieli, te na przemianach korzystają ónkdarze, byti aparatczycy.

Trzeba porównywać dane realne, a nie wyobrażenia. Wśród ludzi zamożnych, korzystających na przemianach, jest jakaś grupa tych. którzy wywodzą się z dawnej klasy rządzącej. Ale - według dostępnych danych - nie oni dominują: proszę np. spojrzeć na listy najbogatszych polskich przedsiębiorców. Z pewnością byłoby ich mniej, gdybyśmy dokonali krwawej rewolucji: ja nie byłem i nie jestem jej zwolennikiem. Jeżeli się jednak ludzi dawnego systemu nie wymorduje, to trzeba założyć, że jakiś ich odsetek zyska na przemianach.

Do końca pierwszej misji w dwóch rządach nie czuł się pan politykiem? Byłem człowiekiem wynajętym do wykonania określonej pracy w szczególnych okolicznościach historycznych. Tak siebie przynajmniej traktowałem W1995 r. wykorzystał pan Unię Wolności dla zrealizowania swoich celów? Rzeczywiście, zapisałem sie do Unii Wolności (której nazwę wcześniej zaproponowałem) i wystartowałem w wyborach na przewód ruczącepo.

Co chciał pan zrobić?

Snww irf ai In Wiara nirtit. ibr dobry

tywania. Zdobyliśmy w wyborach par- i lamentamych w 1997 r. zupełnie dobry j wynik. ok. 14 proc. - pojawiła się przecież AWS popierana przez Solidarność. Szliśmy pod hasłem .drugi program Balcerowicza* - to była inicjatywa prof. Geremka.

Jeżeli w politykę nie wkłada się pasji, serca, wszystkich ambicji, to ona się mści. I Jakoś na panu się zemściła, bo jako polityk poniósł pan jednak porażkę. Unii Wolnośd już nie ma, drugiego planu Balcerowicza nie było. Czy ta przygoda z polityką była dla pana rozczarowująca?

Nie. bo proszę spojrzeć na dorobek rządu Jerzego Buzka, w którym znów objąłem funkcję wicepremiera - to jest rząd ciągłe niedoceniony. Fundamentalna reforma emerytalna zbudowana na szerokim porozumieniu politycznym - to wielkie osiągnięcie. Przyspieszenie prywatyzacji to drugie. Proszę sobie wyobrazić. co by było z polską gospodarką, gdyby w czasie rządów PiS banki były ciągle państwowe? Reforma samorzą-

stała betonowa opozycja Leszka Millera To była moim zdaniem główna przyczyna przegrania wyborów w 2001 r.

Ale pana już przy tym nie było.

Tak. ja nie prowadziłem wówczas Unii do wyborów

Chciałby pan jeszcze wrócić do polityki?

Nie mam żadnych planów obejmowania urzędów, pełnienia funkcji publicznych. Bardzo interesuje mnie natomiast wpływanie na opinię publiczną. Dlatego m.in. założyłem Forum Obywatelskiego Rozwoju (FOR).

Polityka jest dla pana przeszkodą w racjonalnym reformowaniu kraju?

To jest pańskie doświadczenie?

Reformy państwa zawsze przeprowadza się przez politykę. A w polityce, jak w każdym zawodzie, są różni ludzie. Są tacy. z którymi można zrobić wiele, oraz tacy. którzy szkodzą.

Jacy są teraz?

Wielka zmiana jakościowa na gorsze - pod względem zarówno kierunku, jak i stylu polityki - nastąpiła po dojściu do j władzy Kaczyńskich. Pojawiła się taka moralność Kalego do kwadratu. Mój i grzech jest cnotą, twój grzech jest zbrodnią - to motto tej połitykL Rozumie pan, co to znaczy IV RP?

Moim zdaniem spotęgowano wówczas najgorsze zjawiska: Doszukiwanie wrcga i wewnętrznego oraz tendencyjne używa-J nie aparatu państwowego, co. mam hs-| dzieję, będzie jeszcze pokazane. Postrzegany jest pan jako założyciel polskiego liberalizmu. Czy jest pan liberałem?

Jeśli przez to określenie rozumieć i zwolennika ograniczonej roli państwa j w społeczeństwie i dzięki temu - duże*

I roli rynku i społeczeństwa obywatelskiego. to tak. Zresztą, w miarę upływu czasu stałem się bardziej liberalny, nie mniei Można bowiem pokazać, że główne społeczne klęski biorą się z nadmiernie rozbudowanego państwa. Określenia liberał liberalizm zostały uszkodzone, aie kierunek liberalny zwycięża.

Ma pan dziś poczucie dumy z miejsca, w jakim Polska sie znajduje? Wystarczy odrobina znajomości historii Polski, aby sobie uświadomić ze

się do tego, czy wykorzystamy szanse tu rozwój, jakie daje wolność

wiwuMulBgiSitzwsul—i frwi w.n W(śhVSN(!^an-lKlśaśiv

. * pfeo yry^    NPW ibMa*

Vnwdwi.roi.PV i| JahM «wra

24

yWUtwMOPRiiwidiRR