DSC�47

powozili.' : racji swych studiów (The Growlh of Plato’a

, pisane w 1S7P roku, a drukowane w IWO, oraz Pausanius’ t _tł pf Greec«, 1898).

:i:n> ty! o pokró cc? trzy teorie totemizmu Frazera: „ex-czyli t* /, ' . • *•    • .hi: (Th ■ Gobli a Bongh,

. ‘2 a. 332), „c.*n ?o?»?ica7 theory'\ czyli teoria ekonomiczna and Sxogamy, 1910, t. 1. s. 113), „co7tce^naT^K&.

r

• c*).': teoria p ;ęciowa _t '.lejna coraz mrdejs^r

m Skwitujemy królk;

(ibid., 1911, t. 4, s. 61) — wykazują charakter religijny totemizmu aż. do ’ teorii pojęciowej charakteru niercli-m cytatem kapitalne w swej orygi-’’ __    • ~^?*HVr ^    pr-ziM-iuFctaum. ^ magii jako nie-

jęfncj nauki — „the bastard siat er of science” (bękarciej Zfycy nauki) i religii jako nieumiejętnej metafizyki z zasa-u obu rozbieżnością postawy wobec wyczuwanych prawi-Ltfd świata: tam (w magii) podpatrywania, tu (w religii)

- : j w możność podpatrzenia i uderzenie w ton pokory.

• i religię rozumiem przebłagiwanie i zjednywanie sobie sił _r - -iszvch od człowieka, które w przekonaniu wierzącego Ujj i kontrolują bieg wydarzeń i ludzkiego życia. W tym Kf nietrudno zauważyć, ze religia przeciwstawia się z zasady _f mo nugii, jak i nauce...

r^j nakreślmy jeszcze drzewo genealogiczne frazernwskiej magia sympatyczna (sympathetic magie)*

teoretyczna

•estetyczna    kontaktowa

(na rzekomym prawic styczności w eiasic i przestrzeni)

praktyczna

czarodziejska ___ tabuiezna

(w celach wywo- ~ (w celach zapo-lawczycii)    biega wczy cli)

BHf< %odzit się z przyswajaniem językowi polskiemu dziwolągu friKi    sympatetyczna". jak proponuje M. Nowaczyk (James

o-nacza sympatyczny"    „magii sympnty-

• pr .■< / n, ma obawy, aby w kręgu pol«kich naukowców ktoś

k    ,\j c/n. ’* u i, Wi rów-. ż doc. J in Lutyi: kl w przedrno-

*» 30

i możemy już. z czystym sumieniem zająć sic; wy

oraz e-irlajmy inform«icyjiue, że dla Frazera „oliuw i pr/.cd zmar-lyiii jc ;^}- biorąc globalnie .. najpotężniej zym c/.y unikiem relir.io-

>rcz

tycznie Złotą gałęzią.    _

’ . jedenastotomowyni arcydziele Frazera .'kupiają się niby czewce wszystkie podane pobieżnie założenia i zamierzenia

;-n.    lsyczne,

zadziwiające ogromem przerobionego materiału, oszałamiające zakresem zainteresowań autora. Natomiast mniej uwagi poświecili historycy dorobku Frazera strońie metodologicznej tej wielotomowej pracy, a już. zupełnie marginalnie zajmowano się motywa-cją psychologiczną podjęcia tego tak pracochłonnego dzieła. Wedle anegdoty, wielki Frazer nawet przy śniadaniu czytał książkę rozłożoną na pulpicie.

Więc najpierw pytanie, dlaczego Frazer zdobył się na tak ogromny trud badawczy. Co skłoniło młodego filologa-klasyka,

badacza Platona i Salustiusza, zbieracza materiałów do komentarza Pauza ni uszowego opisu Grecji do zajęcia się religioznawstwem porównawczym religii tak odmiennych cywilizacji, jak PoHnrzja, Australia, Egipt czy starożytna Skandynawia? Co pozwoliło mu wytrwać w gigantycznym przedsięwzięciu?

W okresie studenckim religioznawstwo stanowiło dla Frazera raczej miłe oderwanie od studiów zasadniczych. Zapoznał się wprawdzie z opus magnum Tylora, lecz ta lektura wcale nie oderwała go od pisania rozprawy naukowej na temat platonizmu. Potem uczęszczał na seminaria orientalisty Williama Robertsona Smitha, lecz ten uczony raczej zachęcał go do badań w innym kierunku, mianowicie nad totemizmem. To on namówił młodego uczonego do napisania artykułu o totemizmie dla Encyklopedii brytyjskiej. Nadto pociągała Frazera literatura piękna, historia, filozofia. Miał wszelkie dane, aby pójść utartą, normalną drogą angielskiego filologa o osobistych i nicobo wiązu jacy eh ciągotach folklorystycznych.

Podczas wertowania świeżo odkopanych w 188 \ roku w'świątyni Diany Nemorcjskiej koło jeziora Albano tekstów italskich filo-natrafia na „barbarikón kai Skythikdn pen to hień n et^:u s; ^ai 'nem bogini Diany i jednocześnie królem św ego kiju...

‘ ^S!fi komu uda się odłamać konar z K ir.ąccgo w

_