Ekologia Jako Nauka Stosowana 1

Mączlik szklarniowy (Trialeurodes vaporariorum) to pluskwiak równoskrzydły z rodziny mączlikowatych. Długość: 1-1,5 mm. Barwa: biała.Ciało: niewielkie, posiadają dwie pary białych skrzydeł. Rozmnażanie: samice składają małe, do 0,25 mm długości jaja na spodniej stronie liścia. Rozwój larw trwa około 3-4 tygodnie, po czym przekształcają się w postaci dorosłe. Dają kilka pokoleń rocznie. Występowanie: zasiedla rośliny od wiosny do jesieni. Najczęściej można go spotkać w najcieplejszych miejscach szklarni. Szkodliwość: zarówno larwy , jak i postacie dorosłe odżywiają się sokiem z tkanki przewodzącej liści (są fitofagamD. Cukry miodowe, wydalane przez owady w czasie żerowania powodują zalepianie aparatu szparkowego oraz stanowią pożywkę dla grzybów pleśniowych. W wyniku działań mączlików szklarniowych następuje zahamowanie fotosyntezy u roślin. Szkodniki te wysysając sok mogą powodować deformację liści, więdnięcie roślin i zahamowanie ich wzrostu. Niekiedy rzutuje to na jakość i trwałość owoców.

Wykazano, że mączlik szklarniowy przenosi tak zwane kriniwirusy. Są to wirusy nitkowate, o długości cząstek 800-1000 nm. Objawy chorobowe powodowane przez kriniwirusy są mało charakterystyczne dla wirusów i często są mylone z zaburzeniami fizjologicznymi, spowodowanymi wadliwym nawożeniem lub efektem fitotoksycznego działania środków ochrony roślin, i przez to mogą być niezauwaźane. W zależności od gatunku rośliny, objawy chorobowe w większym lub mniejszym nasileniu występują w postaci żółknięcia tkanki pomiędzy nerwami, w konsekwencji prowadzi to do obniżenia intensywności procesu fotosyntezy, przyhamowania wzrostu roślin i obniżenia plonu. Sądzi się, że objawy te są wynikiem zatkania floemu (rurek sitowych) przez duże skupiska (inkluzje) cząstek kriniwirusów i ograniczenia normalnego transportu wody w porażonej roślinie.

Naturalni wrogowie

Dobrotnica szklarniowa Encarsia formosa parazytoid

Samice Trialeurodes vaporariorum skadają po jednym jaju do trzeciego stadium rozwojowego mączlika, rzadziej do pupariów. W rozwoju tego pasożyta występują 3 stadia larwalne, poczwarka i osobnik dorosły. Spasożytowane ciało mączlika po ok.10 dniach ciemnieje aż do barwy czarnej. W 20°C rozwój pokolenia dobrotnicy trwa 28 dni, natomiast w temp. 25°C już tylko 16 dni. W tej temperaturze rozwój pasożyta jest szybszy niż rozwój mączlika, w 18°C jest odwrotnie. Samica w ciągu życia może złożyć ok.300 jaj.

Samice dobrotnicy aktywnie przeszukują plantację, choć robią to w dosyć przypadkowy sposób. Gdy znajdą osobniki mączlika, pozostają w tym miejscu, dopóki nie zniosą jaj we wszystkich larwach nadających się do spasożytowania. Są bardzo wprawne w rozpoznawaniu larw, które są odpowiednie do złożenia jaj. Dlatego lokalne rezultaty wprowadzania dobrotnicy są bardzo dobre. Błonkówki te raczej z trudem poruszają się na dalsze odległości. Aktywność samic trwać będzie dłużej na liściach zasiedlonych przez mączlika niż na liściach czystych. Rosa miodowa wydzielana przez larwy mączlika utrudnia jednak samicom entomofaeów składanie jaj, zwłaszcza jeśli jest jej dużo. Owady te badają teren i wybierają ofiary za pomocą czułków, i na lepkich liściach będą mniej mobilne. Dobrotnica jest aktywna w dzień, dlatego krótki dzień, niska temperatura i mała intensywność światła obniżają efektywność ich żerowania.

Stopień, w jakim mączlik szklarniowy jest pasożytowany przez dobrotnicę szklarniową zależy również od gatunku rośliny, na której żeruje ten szkodnik. Wpływ na to ma, między innymi, gęstość włosków pokrywających liście. Parazytoidy (e łatwiej i szybciej rozmnażają się na oberżynie czy ogórku, wolniej na pomidorze, afnajwolniej na papryce.