DSC05649 (2)

Muii udctiyć, U w lu*apuadr«tf)i Mukirwu u i (mbmi ar    m$At*

m ślad ugijcnu trj iprawy o kopiowanie. Nir mi tri o nuj wwu*nki w uduym kkm 4u kolegów filomatów. Prawda, Mkkicwicr w n4n irkukya 1*21 22 k*«rnul i *i.»pu i od jrtlcni IH21 uimrwlul w Wilnu na cim dlu/i/y. I •» by mo^i Wjjtkśł owo imiŁanuc w luuch. Air przyczyna nule zenu była zapewne uuia. Naprowadaa na m« pyt mir r jakiego to powodu, w jakiej potrzebie cłu uł poda prmłsuwić twój utwór pmfaomalł hm nie dla otrzymania oceny, nie dla uzytkaiua aprobaty co do obranej dragi IiuimIii) Nu były one potrzebne. Obyło uę ba nich przy Odrie i przy Amwyrewiri. przy huHUwt Co do obranej drogi i co do swego programu poetyckiego Mickiewu / me mul jut »#tpb-wołci. Nic nie wiemy, żeby pokazywał Borowskiemu tekst swej rozprawy wstępni) do pierwszego tomiku Poezji, choć ileż bardziej byłoby to /fo/unnałc.

W wypadku Dziadów chodziło więc zapewne o coś innego mż o konfirmację poetycki. Wolno przyjąć, że Mickiewicz pokazał Borowskiemu swój utwór me w jenem dopiero, ale wczcłnicj, zapewne już na wiosnę roku 1821, i to w zupełnie określonym edu Przyjo liał on był do Wilna na Zielone Święta i zabawił w nucicie przez tydzień (29 V—4 VI s. s.). Wtedy też niechybnie odwiedził profesora. Nie dla porady literackiej, jak się już rzekło, ale i nicbczintcrcsownic.

Od niejakiego czasu zmierził on sobie Kowno, zaznał go doić przez dwa lata i żywił nadzieję, że mu się uda przenieść stamtąd; może z Malewskim wyjechać za granicę, może dostać miejsce w Krzemieńcu, w ostatccznołci uzyskać roczny urlop. Wszystko to zależało od Rządu Uniwersytetu. Przy tych zaś zabiegach opinia profesora i jego ewentualne wstawiennictwo, a cóż dopiero umotywowane poparcie, mogło mieć duże znaczenie. Borowski twórczością Mickiewicza interesował się już dawniej, niejedno z niej znal. Czytał był Żywik, wcześnie przyjadclc-filomaci pokazywali mu teksty ballad; teraz sam poeta postanowił pokazać mu Dziady. Oczywiście nie bez kozery. Poza ewentualnymi uwagami wytycznymi chciał umocnić jego względy dla siebie i pozyskać poparcie w Uniwersytecie. W takiej to okoliczności tłumaczyłoby się po trosze, że przedkładanemu utworowi chciał dodać wagi zaznaczając—trochę na wyrost—żc jest on częścią, i to częścią dalszą, większej całości.

Wszystko to trzeba było zrobić na wiosnę 1821 r., przed wakacjami, kiedy Rząd Uniwersytetu układa! plany na najbliższy rok szkolny; w jesieni byłoby już za późno. Stąd domysł, że odpis Czeczota wywołany został tą właśnie potrzebą, a więc— co za tym idzie — żc pochodzi z maja 1821 r., może mieć za sobą wcale silne uzasadnienie. Przysługa przyjaciela w nagłej potrzebie została dokonana naprędce, w ciągu paru dni, jeszcze za pobytu Mickiewicza w Wilnie i niebawem też doszło do rozmowy poety z profesorem. Napomknięte o niej w późniejszym liście słówko „niegdyś" moglibyśmy ba większego chyba ryzyka zastąpić terminem ściślejszym, mianowicie: w pierwszych dniach czerwca 1821 r.⁴

⁴ O cym to niewątpliwie wypadku wspomniał Mickiewicz po latach Aleksandrowi Chodźre, ale — co naturalne - nic dość już ściśle, bez zaznaczenia daty i z pomieszaniem /aktów. Mówił mu o tym, ie przedstawił wówczas Borowskiemu „przepisany starannie sekstemik z poezjami" - ze względnym sukcesem. „Nie chwali prócz Grtźyny, która mu się bardzo podobała." O Dziśbth znaczące przemilczenie. Zob. A. Mickiewicza Wspomienit i mydl. Z rozmów i przemówień zebrał i opracował S. Pigoń. Warszawa 1958, s. 71.

II