img003 (19)

PODSTAWOWE ASPEKTY BUDOWY ZIEMI

Budowa Ziemi jest uwarunkowana jej rozmiarami, kształtem, położeniem i zachowaniem w Układzie Słonecznym (prędkość obrotu wokół własnej osi, obieg wokół Słońca, kształt orbity, nachylenie osi, precesja), ewolucją materii oraz rozwojem świata organicznego.

Kształt: geoida (podobna do spłaszczonej kuli = elipsoidy obrotowej, sferoidy; bieguny ok. 21,3 km bliżej środka niż równik);

Promień równikowy - 6 378 km,

Promień biegunowy - 6 357 km,

Powierzchnia - 510 min km ’

Objętość - 1083 mld km³ Masa -5973x10⁹1

Średni ciężar właściwy materii budującej Ziemie - 5,515 g/cm³ Średnia gęstość skorupy - 2,7 g/cm

MATERIA ZIEMI

Sposób poznawania:

-    badania bezpośrednie (m.in. badania skał, w tym meteorytów)

-    badania pośrednie (badania geofizyczne i astronomiczne)

Stan fizyczny i skład chemiczny materii Ziemi zmieniają się z głębokością od powierzchni Ziemi. Część wierzchnia Ziemi, zbudowana głównie z materii w stanie stałym = litosfera (zwarte masy wodne na powierzchni - hydrosfera; powłoka gazowa wokół globu - atmosfera)

Wnętrze Ziemi tworzy materia w stanie płynnym i plastycznym, jej własności zmieniają się z głębokością.

Substancja krystaliczna, t.j. o uporządkowanej budowie wewnętrznej, nieorganiczna, o stałym stanie skupienia w warunkach normalnych, o określonym składzie chemicznym, powstała na drodze naturalnej, głównie nieorganogenicznej = minerał.

Substancja niekrystaliczna (bezpostaciowa), o określonym składzie chemicznym = substancja mineralna.

Materia nieożywiona budująca Ziemię, o stałym stanie skupienia, zwięzła lub luźna, będąca zespołem wielu osobników jednego lub wielu różnych minerałów i/lub substancji mineralnych, powstała w sposób naturalny = skała.

Minerały i skały tworzą się w różnych miejscach w obrębie globu i na jego powierzchni.

Minerały i skały znane z powierzchni Ziemi i jej części przypowierzchniowej tworzą się głównie w:

-    miejscach zwiększonego przepływu ciepła (plam gorąca - ang. hot spots, w efekcie

procesów magmatyzmu i metamorfizmu),

-    stref rozrywania skorupy ziemskiej (ryftów śródoceanicznych i kontynentalnych - w efekcie

procesów wulkanizmu),

-    stref kolizji płyt litosferycznych (w efekcie procesów wulkanizmu i metamorfizmu),

-    w obniżonych miejscach na powierzchni Ziemi (rzeki, jeziora, morza, oceany, kotliny

śródgórskie, podnóża gór - odkładanie materiału znoszonego przez wodę, wiatr, lodowce),

-    na obszarach bogatego życia (odkładanie organizmów po obumarciu), itp.