geografia gr I

1.    przenoszenie produkcji samochodów do krajów będących chłonnymi rynkami zbytu i dysponujących stosunkowo tanią silą roboczą, jak również celem obejścia barier celnych;

2.    fuzje wielkich koncernów mające na celu dal-sze ograniczenie kosztów produkcji poprzez wspólne prace projektowe nad podzespołami samochodów, up. silników, płyt podłogowych

itp.

Produkcja samochodów osobowych koncentruje się:

•    w Japonii w Tokio i Osace, gdzie produkowane *! następujące marki: Nissan, Mazda, Toyota, Mitsubishi oraz Honda:

•    w Stanach Zjednoczonych, gdzie produkcja koncentruje się w Detroit, Clevdand, Chicago, ł oledo, Los Angeles i San Francisco oraz poza granicami: w Meksyku, Kanadzie, Europie Zachodniej oraz w Polsce i na Węgrzech. Amerykańskimi producentami samochodów są General Motors, Ford Motor Company, Chrysler;

•    w Niemczech, gdzie samochody są produkowane w Fł.inovcrzc, Kolonii, Stuttgarcie, Wolfsburgu, Regensburgu, Bremie oraz poza granicami: w Brazylii, Meksyku, Argentynie, RPA, Chinach, Japonii. Czechach i Polsce. Głównymi niemieckim koncernami są Volks-wagcn-Audi oraz BMW;

•    we Francji w Paryżu, 1 ławrze, Metzu oraz Rennes:

•    w Hiszpanii w Barcelonie produkowane są Seaty przez koncern Volkswngcna;

•    we Włoszech w Turynie koncern FIAT produkuje Fiaty i Alfa Romeo;

•    w Wielkiej Brytanii samochody produkowane są w Coventry oraz Londynie;

•    w Rosji w Moskwie, Togliatci i Niżnym Nowgorodzic.

Głównymi producentami samochodów osobowych są: Niemcy (30% produkcji światowej), Japonia, Stany Zjednoczone, Francja, Korea Południowa i Kanada (dane z 2002 r.).

Produkcją samochodów ciężarowych zajmują się wielkie koncerny, np. General Motors, Ford. Mercedes. Vo!kswagcn. Toyota, Nissan, Renault. MASN, Volvo.

Głównymi producentami samochodów ciężarowych są: Stany Zjednoczone (39% produkcji światowej), Japonia. Brazylia, Iliszpania i Chiny. Przemysł lotniczy należy do najbardziej zaawansowanych technologicznie gałęzi przemysłu elektromaszynowego. Jest tak kapitałochłonny, że

samoloty pasażerskie produkują tylko najbogatsze państwa świata, które niekiedy łączą swoje możliwości kapitałowe. Samoloty pasażerskie produkowane są:

•    w Stanach Zjednoczonych w Seattle, I )cnver, l.os Angeles (Boeing, Mc Domicll-Douglas);

•    w Rosji (Jckaterinbury) - lliuszyn i Tupołew;

•    we Francji - w Tuluzie i Paryżu powstają Airbusy w kooperacji nicmtecko-francusko-japoń-skiej.

Samoloty wojskowe produkowane są przez;

•    Stany Zjednoczone i koncerny Boeing, Lockheed, MC Donncll;

•    Rosję: Migi i Suchoj;

•    Francję: Mirage;

•    Wielką Brytanię: Fłarriery;

•    Szwecję: Grippcny.

Przemysł stoczniowy produkuje różne rodzaje statków: statki towarowe (kontenerowce, masowce. tankowce, chemikaliowce, masowce gazowce, ro-ro); statki pasażerskie; statki rybackie; statki specjalne (oceanograficzne, wiertnicze, pogłębiarki. ratow nicze, lodołamaczc); statki rybacki (kutry, trawlery, lugry).

Kryzys w przemyśle stoczniowym rozpoczął się w latach 70. XX w. Był wywołany przez kryzys naftowy, który spowodował wzrost cen ropy, a w konsekwencji spadek zapotrzebowania na ropę naftową i przewożące ją tankowce. Spadek materiałochłonności gospodarek KWR spowodował również spadek zapotrzebowania na masowce. Począwszy od lat S0„ daje się zauważyć rosnącą specjalizację pewnych krajów w produkcji statków:

•    kraje wysoko rozwinięte specjalizują się

w produkcji statków nowoczesnych, których budową wymaga wykwalifikowanej siły roboczej i wkładu myśli technicznej. Tylko budując drogie, zaawansowane technologicznie statki, można zrekompensować wysokie koszty siły roboczej;    'J

•    w krajach słabo rozwiniętych są produkowane siatki proste w konstrukcji, osiągające niskie ceny, gdyż w krajach tych są stosunkowo niskie koszty siły roboczej.

Przemysł stoczniowy koncentruje się w:

•    Japonii (Nagoja, Osaka, Kok-, Yokohama i Hiroszima).

•    Korei Południowej (Pusan, Indian),

•    Chinach (Szanghaj, Dalian),

•    Niemczech (Hamburg, Brema).

•    Danii, I łiszp.mii, Polsce.

uzyskujemy wodór wykorzystywany następnie w ogniwach paliwowych; w kolektorach energii słonecznej służących do podgrzewania wody użytkowej; w systemach luster, które doprowadzając wodę do wrzenia, zamieniają ją w parę wodną poruszającą turbiny połączone z generatorami produkującymi prąd.

Problemem w wykorzystaniu energii słonecznej jest to. że obszary o dużym nasłonecznieniu leżą z dala od rejonów zbytu energii, a przy tym nic ma sposobu na jej bezstratne przesyłanie na tak duże odległości.

Energia biomasy to energia słoneczna zmagazynowana w roślinach, którą człowiek odzyskuje w procesie spalania. Biomasą wykorzystywaną jako źródło energii może być: drewno opałowe oraz słoma, a także alkohol łub olej stosowany jako dodatek do paliw.

Energia wiatru wykorzystywana była od kilkuset łat do napędzania wiatraków. Opłacalne jej wykorzystanie możliwe jest tam. gdzie przez większą część roku wiatr wieje z prędkościami ponad 2-3 m/$. Problemy z tym sposobem pozyskania energii polegają na: dużej zmienności dostaw energii oraz istnieniu farm wiatrowych, które szpecą krajobraz i powodują hałas.

Energia pływów morskich może być wykorzystana na wybrzeżach o dogodnych warunkach naturalnych, to jest z wąskimi zatokami lub estuariami, które można przegrodzić zaporą, oraz na wybrzeżach, gdzie występują dostatecznie duże amplitudy pływów.

Na świccie elektrownie pływowe funkcjonują w Normandii i na Morzu Białym w Zatoce Kisłaja. Energię prądów morskich wykorzystuje eksperymentalna elektrownia funkcjonująca u wybrzeży Florydy.

Energia geotermiczna to energia wnętrza Ziemi -powszechnie dostępna i niewyczerpywaina. Możliwość jej wykorzystania zależy od wartości, stopnia geotermicznego: im mniejsza, tym tańszy koszt jej pozyskania. Energię geotermiczną wykorzystuje się w północnych Włoszech, w Japonii, Nowej Zelandii; w Polsce w Pyrzycach koło Szczecina i Bańskiej koło Zakopanego.

Przemysł elektromaszynowy produkuje wiele najczęściej bardzo skomplikowanych wyrobów, których produkcja wymaga wysokich kwalifikacji pracowników, współpracy z ośrodkami naukowo-badawczymi. znacznego wkładu środków kapitałowych.

Ten ostatni wymóg powoduje konieczność zwiększenia skali produkcji celem minimalizacji kosztów. Duża skala produkcji powoduje konieczność specjalizacji, rozległej kooperacji i wymiany towarów z zagranicą. Jednocześnie specjalizacja umożliwia skupienie wysiłków badawczych oraz kapitału celem osiągnięcia jak najwyższej jakości wyrobów. Niektóre gałęzie przemysłu elektromaszynowego (np. kosmiczny i lotniczy) są tak kapitałochłonne, że konieczne jest łączenie wysiłków kapitałowych wielu państw.

Gałęzie przemysłu elektromaszynowego o światowym znaczeniu to:

Przemysł maszynowy zajmujący się produkcją obrabiarek oraz maszyn cła innych działów gospodarki. Przemysł cen skoncentrowany jest w dużych miastach z wykwalifikowaną siłą roboczą, ośrodkami naukowo-badawczymi, gdzie istnieje możliwość kooperacji. W przemyśle maszynowym istnieje daleko posunięta specjalizacja, szczególnie wśród krajów europejskich:

•    Niemcy specjalizują się w produkcji obrabiarek oraz instalacji chemicznych.

•    Szwajcaria specjalizuje się w produkcji automatyki przemysłowej, urządzeń precyzyjnych, turbin.

•    Włochy specjalizują się w produkcji urządzeń dla przemyski chemicznego oraz spożywczego.

•    Finlandia specjalizuje się w produkcji urządzeń dla przemysłu celulozowo-papierniczego oraz u rządzeń p rzelad u n ko wy ch.

•    Szwecja specjalizuje się w produkcji maszyn dla leśnictwa oraz w produkcji łożysk tocznych.

•    Wielka Brytania specjalizuje się w produkcji maszyn dla włókiennictwa, rolnictwa oraz maszyn budowlanych i obrabiarek.

•    Holandia specjalizuje się w produkcji maszyn dia przetwórstwa mleka oraz instalacji chemicznych.

•    Stany Zjednoczone i Japonia specjalizują się w produkcji obrabiarek oraz automatyki przemysłowej.

•    Rosja specjalizuje się w produkcji obrabiarek oraz maszyn dia górnictwa i hutnictwa, maszyn budowlanych oraz instalacji przemysłu chemii nieorganicznej.

Przemysł samochodowy produkuje samochody osobowe, dostawcze oraz ciężarowe i autobusy. W przemyśle samochodowym obserwujemy dwie tendencje:

Przemysł elektroniczny możemy podzielić na

•    przemysł elektroniki profesjonalnej i przemysł elektroniki użytkowej.

• Przemysł elektroniki profesjonalnej produkuje systemy komunikacyjne, telefony komórkowe, mikroprocesory, systemy komputerowe, systemy sterowania oraz nowoczesny sprzęt .    medyczny i pomiarowy. W tej gałęzi prze*

•    mysłu elektronicznego specjalizują się:

amerykańskie koncerny IBM, Intel, Motorola, 1 icwteu-Packard, które pracują rów-.    nici na rzecz przemysłu kosmicznego

i zbrojeniowego. Jego ośrodki skoncentrowane są w „Krzemowej Dolinie” oraz w „Słonecznym Pasie" pomiędzy Phoenix

•    i Houston oraz w rejonie Chicago i Seattle; japońskie koncerny Sony, Toshiba, Mitsu-bishi;

Tajwan oraz Korea Południowa, w których produkowane są mikroprocesory masowo używane w komputerach osobistych; Wielka Brytania, gdzie firmy elektroniczne skoncentrowane są wzdłuż autostrady Western Coridor łączącej Londyn z Bristolem; Francja w Lotaryngii, Regionie Paryskim i okolicach Strasburga;

Szwecja, Szwajcaria i Niemcy.

• Przemyśl elektroniki użytkowej produkuje elektroniczny sprzęt użytkowy, to jest telewizory, radioodbiorniki, odtwarzacze CD i DVD itp. Produkcja skoncentrowana jest w krajach dysponujących tanią siłą roboczą, to jest w Chinach, Korci Południowej, na Tajwanie, w Singapurze i Malezji. Poza wymienionymi rejonami produkcja odbywa się również w Japonii, Holandii, Wielkiej Brytanii i Niemczech. Głównymi producentami telewizorów są: Chiny (.39% produkcji światowej). Malezja, Korea Południowa, Stany Zjednoczone, Turcja i Polska (2001). Głównymi producentami radioodbiorników- są: Malezja (31,6% produkcji światowej), Chiny, Portugalia, Indonezja, Niemcy (1998).

O Przemysł chemiczny

Przemyśl chemiczny zaliczamy do najbardziej kapitałochłonnych, ale i najmniej pracochłonnych. Jest przy tym najbardziej efektywnym działem przemysłu. \

Przemysł chenuhucorganiczitcj jest zaliczany do przemysłu ciężktegm Jcm materialochłonny, wo-dochłónny i uciążliwy Jkt-eśrodowiska. / tych