IMG09

d zen Ib tyły udowej lub obwodowego odcinka żyły biodrowej ^lJS\rznej zdarzają się częściej. Przeważnie dochodzi do podwiązania i (lub) *&ecięcia żyły udowej w mylnym przekonaniu, że operuje się żyłę odpiszczelową. przecięcie dużych pni żylnych wymaga operacji odtwórczej.

Uszkodzenie nerwu udowo-goleniowego (n. saphenus) oraz nerwu łydkowego (n. suralis) zdarza się czasami w czasie preparowania żył albo strippingu. Objawy zwykle ustępują po upływie kilku miesięcy.

Zator tętnicy płucnej zdarza się w czasie operacji lub w okresie pooperacyjnym u 0,4%o—l,14%o operowanych (2, 15). W materiale omawianym przez Nataliego (87 685 operacji) zator był przyczyną śmierci 18 chorych (0,2%o) (15). Znacznie częściej występują nierozpoznawane zatory małych odgałęzień tętnicy płucnej.

Zakrzepica żył głębokich w okresie pooperacyjnym zdarza się ^u 0,7—2,9%o chorych.

Krwawienie pooperacyjne jest najczęstszym powikłaniem wczesnym. Przeważnie jest spowodowane zsunięciem się podwiązki z kikuta żyły odpiszczelo-wej lub z żył przeszywających. Stwierdzenie krwawienia po operacji wymaga obejrzenia rany (przeważnie w pachwinie) i dokładnej hemostazy. U około 10% operowanych metodą Bebcocka, mimo stosowania ucisku, powstają krwiaki nieraz nawet rozległe.

Zakażenie ran po operacjach żylaków występuje dość często, zwłaszcza na podudziu.

Wyniki

Według piśmiennictwa nawroty po operacjach żylaków występują u 4—100% chorych (9, 20). Wyższy odsetek nawrotów podają autorzy stale zajmujący się problemami chorób żył oraz ci, którzy publikują wyniki operacji wykonanych w wielu ośrodkach. Badania losowo wybranej grupy mieszkańców Warszawy wykazały, że ponownie żylaki wystąpiły u 44,2% operowanych w różnych klinikach i oddziałach (3). Chorzy częściej niż lekarze oceniają wynik operacji jako dobry lub bardzo dobry (3, 11). W miarę upływu czasu od operacji, odsetek nawrotów zwiększa się, co nie zawsze jest odnotowane, gdyż chorzy w wieku powyżej 50—60 lat rzadziej zgłaszają się z powodu nawrotu m.in. dlatego, że pojawiają się u nich inne choroby, które odsuwają problem żylaków na dalszy plan. Ponad 80% żylaków pojawia się w okolicy blizn po poprzedniej operacji. W przypadkach tych flebografia wykazuje zwykle znajdującą się w pobliżu żyłę łączącą z niewydolnymi zastawkami (20). Jaworski wykazał, że niewydolność żył przeszywających występuje u ponad 70% chorych z nawrotami żylaków (8).

Powszechnie uważa się, że nawrót żylaków jest skutkiem nieprawidłowo wykonanej operacji. Autor pragnie przypomnieć, że operując żylaki usuwamy następstwa, a nie przyczyny choroby — i dlatego, nawet po prawidłowo przeprowadzonej operacji, może wystąpić nawrót spowodowany np. niewydolnością zastawek uprzednio zdrowej żyły przeszywającej.

ŻYLAKI MIĘŚNI ŁYDKI

Na początku lat sześćdziesiątych ukazało się wiele doniesień o żylakach umiejscowionych w mięśniach płaszczkowatym i (lub) brzuchatym łydki (ryc. 29.8). Udowodniono, że przyczyną powstawania tych żylaków są zmiany degeneracyjne mięśni łydki powstające u osób, które bardzo mało chodzą i nie uprawiają sportu.

524