IMG39

I kto tu jest nienormalny? ¹

Witajcie w nowym roku szkolnym! Witajcie, dzieciaki, chore na autyzm, depresję albo AOHD! Lekarze orzekli: co ósrna z was jest świrem. I tylko Jerome Kagan, guru amerykańskiej psychologii, czuwa, by w waszej wyprawce nie znalazł się kaftan bezpieczeństwa.

?le diagnozy tzynią milionów jdzi chorych sychicznie

DEHSPIEliEL

Cl zy psychologia to zbutwiały stary mebel? Je-I iii ktoś ma na tyle autorytetu, by wygłaszać J takie tezy, to jest nim Jerome Kagan. Na liście 100 najbardziej znaczących psychologów XX w., sporządzonej przez grupę amerykańskich badaczy, ten 83-Ietni dziś profesor ząjmuje 22 miejsce przed Carlem Gustavem Jungiem, ojcem psychologii analitycznej, i Iwanem Pawłowem, odkrywcą odruchu warunkowego.

Kagan odkrył, że doświadczenia z okresu wcze-snodziecięcego nie są aż tak nieodwracalne w skutkach. jak dawniej sądzono. Nawet dzieci, które pierwsze miesiące tycia spędzają w skrajnie niekorzystnych warunkach, mogą potem normalnie się rozwijać, jeśli trafią w odpowiednio dobre otoczenie. Zbadał też, jak rozwija się dwulatek: słownictwo wzbogaca się w sposób skokowy, pojawia się zdolność do empatii, poczucie moralności i samoświadomość.

Największym wkładem Kagana w badania nad nawojem jest jednak analiza wrodzonego temperamentu. Około 20 proc. dzieci jut w wieku czterech miesięcy reaguje lękiem na nowe sytuacje, przedmioty czy osoby. Te dzieci - Kagan określa je jako high reactiw - wyrastają zwykle na osoby bardziej lękliwe. 40 proc. niemowląt km rtoctha zachowuje się dokładnie odwrotnie: są spokojne, łatwe w pielęgnacji i ciekawe świata. Także w późniejszym życiu niełatwo je wyprowadzić z równowagi.

Kagan mógłby brać przykład z Iow reactives, osiąść na laurach i dać się podziwiać za swe odkrycia następnym pokoleniom badaczy. Zamiast tego napisał

MUMII I I 03 10 1 2