IMGB28

214 Warzywa liściowe

Uprawa w glebie. Jest to metoda powszechnie stosowana. Aby uzyskać wysokie plony sałaty, bardzo ważne jest przygotowanie gleby pod jej uprawę. Gleby piaszczy-sto-glinfaste o dobrej strukturze, próchnicz-ne. dobrze zatrzymujące wodę i składniki pokarmowe zapewniają szybki wzrost sałaty. Gleby słabsze wymagają nawożenia organicznego. Nawożenie mineralne pod sałatę zależy od jej stanowiska w zmianowaniu. Sałata jako przedplon przed pomidorem łub ogórkiem zwykle nie wymaga nawożenia mineralnego. Po zbiorze sałaty wykonuje się analizę chemiczną gleby i uzupełnia brakujące składniki mineralne do poziomu wymaganego przez pomidora lub ogórka. W uprawie jako poplon po pomidorze lub ogórku należy po skortczonej uprawie tych roślin wykonać oznaczenie ogólnego stężenia soli w glebie lub zawartości makroelementów. Po uprawie tych intensywnie nawożonych poglównie gatunków warzyw gleba dla sałaty może być zbyt zasobna w składniki pokarmowe. Przed sadzeniem rozsady sałaty stężenie soli należy zmniejszyć, stosując intensywne nawadnianie gleby totrodbówiećlriie nawozy otoani-czne (patfZTozdż. 4.7 8)7

Sałatę sadzi sfę w dobrze nawodnioną glebę, co sprzyja przyjęciu się roślin i szybkiemu przerastaniu korzeni z doniczek. Rozsadę sałaty przygotowaną w doniczkach torfowo-celu łozowych lub ziemnych wystarcza do połowy zagłębić w ziemi, a w plastykowych doniczkach spinanych postawić na powierzchni gruntu. Gęstość sadzenia zależy od pory uprawy. Wiosna i jesieni^ zaleca się sadzenia 16 szL.oa . ] nr², natomiast zimą 20—25 Czasami w najwcześniejszej uprawie, której celem nie jest otrzymanie główek, lecz dobrze wykształconych rozet liściowych. liczbę tę można zwiększyć, sadząc rośliny w odstępach JO—15 cm. Po wysadzeniu rośliny pod lewa 'sTę'^-niezbyt silnym strumieniem wody. aby liście nie przylgnęły do ziemi.

Prace pielęgnacyjne po wysadzeniu ograniczają się do umiarkowanego podlewania. wietrzenia i ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami. Podlewanie najlepiej wykonywać rano, by przed nadejściem nocy rośliny obeschły i zmniejszyła się wilgotność powietrza. Wietrzenie jest niezbędne dla utrzymania właściwej temperatury i wilgotności powietrza.

Uprawa w podłożach organicznych.

Najczęściej stosowanym podłożem organ, cznym jest trof wysoki, następnie kora sosnowa i węgiel brunatny. Torf wysoki użyty jako podłoże wymaga uprzedniego odkwa-szenia do pH 6.0—6.5. a następnie nawoź*, nia makro- i mmróeTementami do wymaga-nago dla sałaty poziomu. Gdy podłoże jest dobrze nawilgocone, wysadza się rozsadę w zagęszczeniu podobnym jak przy uprawie w glebie. Zasada uprawy sałaty w pozostałych podłożach jest podobna, a plonowanie bardzo dobre (Vargova 1980).

Uprawa hydroponiczna. Metoda ta znalazła dość szerokie zastosowanie, głównie w Anglii, początkowo w uprawie pomidora i ogórka, później także w uprawie sałaty. Sałata jest uprawiana tą metodą głównie jako przedplon, np. pomidora uprawianego na matach z wełny mineralnej lub Grodanu. Po zbiorze sałaty i usunięciu doniczek rozkłada się maty wzdłuż rynien pod następną uprawę. Skład pożywki dla sałaty jest taki sam jak dla pomidora. Stosowanie dość wysokiego stężenia azotu w pożywce może jednak doprowadzić do nadmiernego gromadzenia azotanów w roślinie, co jest szkodliwe z punktu widzenia wartości odżywczej. Aby nie doprowadzić do nadmierną zawartości azotanów w roślinie, a także ni* dopuścić do obniżki plonu, można zmniejszyć stężenie azotu w pożywce na kilka dni przed zbiorem sałaty (Roorda van Eysinga. Meijs 1980).

Innym rozwiązaniem technicznym wykorzystującym nie tylko powierzchnię, ale także wysokość szklarni jest budowa odpowiedniej konstrukcji z rur z przepływającą pożywką (rys. 9.1). Pozwala to zwiększyć liczbę roślin rfnlAO szt. na.i_m^łi (Morgan. Ai Lian Tan 1982). Hydroponiczna uprawa sałaty nie jest stosowana na większą skalę. W Polsce stosuje się ją jedynie w różnego typu doświadczeniach. Metody te wymagają bowiem pełnej automatyzacji.

Uprawa w wełnią mineralnej. Uprawa sałaty w tym podłożu polega na wysianiu otoczkowanych nasion do kostek z wełny mineralnej o objętości 0.4 dm³ lub z Grodanu o wymiarach 10x10x7,5 cm. Gdy korzenie przerosną kostki, ustawia się je na matach z wełny o grubości 10 cm. Maty układa się na folii. Maty te przez cały oktas wegetacji są nawadniane roztworem makro-i mikroelementów (Verwer 1976). Ta metoda uprawy sałaty w Polsce nie jest wykony-

Rynna

uprawowi

Drut

podporowy

RgJM. Konstrukcja do hydroponicznej uprawy sałaty umożliwiająca lepsze wykorzystanie objętości

stywana. a w Europie stosuje się ją na niewielką skalę.

Uprawa sałaty w innych pomieszczeniach. Technologia uprawy sałaty w cieplarniach foliowych i inspektach ogrze-| wanych jest zbliżona do uprawy w szklarni. Obowiązują te same wiosenne i jesienne terminy siewu i sadzenia na miejsce stałe.

Uprawa w jedno- i dwuspadowych zimnych inspektach oraz w skrzyniach wędrownych jest w zasadzie taka sama jak w inspektach ciepłych, z tym że rozpoczyna się ją później, tj. około połowy marca.

Sałata w nie ogrzewanych tunelach foliowych stanowi przeważnie przedplon ogórka lub pomidora. Rozsadę przygotowuje się w ten sam sposób jak do uprawy w szklarni, wysiewając nasiona pod koniec lutego.

9.1.1.9. Zbiór oraz przygotowanie do obrotu i krótkiego przechowania

Zbiór sałaty jest ręczny. Poszczególne rośliny wycina się nożem na wysokości około 1 cm poniżej rozety. Powinny one być suche i jędrne. Po ścięciu należy odrzucić dolne, uszko

dzone. pożółkłe i nadgniłe liście. W zależności od okresu uprawy normy jakościowe dla sałaty się zmieniają, dlatego plonem handlowym mogą być dobrze rozwinięte rozety lub związane główki. Wiosną i jesionią zbiera się sałatę w fazie zwiniętych, dobrze uformowanych główek. Minimalna masa główek w tym czasie wynosi 100 g. Dla okresu zimowego w normie BN-73 ustalono pięć klas wagowych lub rozet, gdzie minimalna, dopuszczalna do sprzedaży masa rozety wynosi 20 g.

Główki pakuje się do skrzynek żeberkowych lub plastykowych, najczęściej w dwóch warstwach. Pakować należy tak, aby główki obu warstw były zwrócone do siebie. Przy pakowaniu w trzech warstwach pierwszą należy układać główką do dołu. a następne główkami do siebie. W Europie Zachodniej i USA pakuje się sałatę po 12—24 szt. do odpowiednich kartonów.

Sałata masłowa jest towarem nietrwałym. Szybko więdnie i traci swą wartość handlową. Bezpośrednio po zbiorze powinna się znaleźć w sprzedaży. Istnieje jednak możliwość utrzymania dobrej jej jakości przez 2—3 tygodnie, jeśli zaraz po zbiorze zostanie schłodzona w chłodni próżniowej do temperatury 0—1°C i będzie przechowywana w tej temperaturze przy wilgotności powietrza 90—-95% (Duvekot 1979). Sałata nie nadaje się do przechowywania w zwykłych