IMGB70

2*8 Grryby upn»*nc

LL.U. (>odła»

Ryt. IU Pr/cNcg icmpcraiuM po»icłra i padło** podcra pasteryzacji i dojrzewania podłoża do uprawy pmemnk

wilgotność, aby nie nastąpiło wysuszenie podłoża

Pasteryzacja parą Przy nowoczesnej uprawia towarowej pieczarek na półkach lub w skrzynkach nie pasteryzuje się podłoża metodą biologiczną, gdyż jest ono ułożone stosunkowo cienką warstwą i nie zagrzewa się tak silnie ani nie osiąga wymaganej temperatury. Należy wtedy dostarczyć ciepła z zewnątrz W tym celu doprowadza się parę o niskim ciśnieniu. Można to zrobić juz w pomieszczeniu uprawowym, a przy uprawie w skrzynkach także w specjalnym pomieszczeniu do pasteryzacji podłoża. Źródłem pary jest zwykłe kocioł niskoprężny. którego wydajność w przeliczeniu na każdy metr sześcienny pomieszczenia łub metr kwadratowy powierzchni uprawnej wynosi przynajmniej 1 kg pary na godzinę. Ta ilość pary wystarcza do pasteryzacji podłoży sztucznych. krótko i długo preparowanych. Parę wpuszcza się początkowo tak silnie, aby nastąpiło zagrzanie się podłoża do wymaganej temperatury, a następnie ogranicza się jej tłość. żeby nie doszło do jego przegrzania. Pasteryzację prowadzi się przez 12—24 godziny w temperaturze 56—59°C. Pomieszczenia nie należy wietrzyć, a jedynie trzeba mieszać powietrze dla uniknięcia różnicy temperatur pomiędzy dolnymi i górnymi półkami Właściwą pasteryzację zwykle poprze -dsa trę 12-godzinnym okresem próbnym, w czasie którego doprowadza się tyle pary. śe pooiebe do utrzymywania się temperatu-

______    --oc r_»---»: __._

łozę nie osiąga w ciągu 12 godzin temperatury wyższej niż 45°C. to uważa się je za mało aktywne biologicznie i przystępuje do pasteryzacji.

Właściwą pasteryzację rozpoczyna się od zwiększenia dopływu pary do chwili osiągnięcia w podłożu temperatury 56°C, a następnie utrzymuje się ją na tym poziomie nawet przez 20 godzin, aby temperatura w podłożu wzrastała o 1 C na godzinę do uprzedniej temperatury powietrza. Po zakończeniu właściwej pasteryzacji wpuszcza się nieco powietrza, po czym następuje kondyc-jonowanie lub dojrzewanie podłoża przy obniżaniu się temperatury o 1—2°C na dobę. Cały proces pasteryzacji, łącznie z chłodzeniem podłoża do temperatury wymaganej przy szczepieniu grzybni trwa 6—10 dni.

Pasteryzacja podłoża preparowanego przez krótki czas różni się od innych sposobów pasteryzacji. Pomieszczenie ogrzewa się za pomocą pary lub centralnego ogrzewania tylko do momentu osiągnięcia temperatury podłoża 45°C. Następnie, już bez dopływu ciepła, temperatura podnosi się zwykle do 60'C pod wpływem działalności drobnoustrojów. Należy przy tym utrzymywać pełną wilgotność powietrza, często je mieszając i stosując małą wymianę dla utrzymania 15—20% zawartości tlenu. Po upływie 2—3 dni od rozpoczęcia pasteryzacji z podłoża powinien całkowicie ulotnić się amoniak. W razie niedostatecznej dojrzałości podłoża utrzymuje się nadał temperaturę na

dojrzeniu podłoża zacznie opadać, czasami ponownie się ją podnosi do 55—60°C w celu zniszczenia szkodników znajdujących się w miejscach chłodniejszych. Pasteryzację kończy się schłodzeniem podłoża do temperatury odpowiedniej dla wzrostu grzybni

Nierównomierne ułożenie podłoża na półkach lub skrzynkach powoduje jego nierównomierne zagrzewanie się podczas pasteryzacji. W zagłębieniach, zwłaszcza wzdłuż boków desek wystających ponad podłoże, gromadzi się dwutlenek węgla, który utrudnia przebieg właściwych procesów tlenowych i uzyskanie selektywnego podłoża.

Podczas pasteryzacji normalnie wilgotnego podłoża dopływ świeżego powietrza po 36 godzinach powinien być utrzymywany mniej więcej na jednakowym poziomie, przy czym temperatura w sposób naturalny opada po osiągnięciu maksimum o 2—3°C na dobę. Jeśli podłoże jest zbyt mokre w czasie ostatnich dni pasteryzacji, a jego temperatu* ra wysoka, wtedy ochładza się ono nieco wolniej.

14.1.13. Grzybnia

W uprawie pieczarki używa się tylko grzybni wyprodukowanej w warunkach laboratoryjnych. Dla uzyskania grzybni zbiera się z typowych i plennych pieczarek zarodniki, które wysiewa się na pożywkę agarową bogatą w cukry oraz makro- i mikroelementy. Zarodniki kiełkują po dwóch tygodniach i przerastają pożywkę, tworząc grzybnię mateczną. Grzybnię mateczną rozmnaża się wegetatywnie w laboratorium na odpowiednio przygotowanym podłożu z obornika, otrzymując handlową grzybnię nawozową, lub na ziarnie pszenicy, uzyskując handlową grzybnię ziarnistą.

Podłoże grzybni handlowej musi być uprzednio wyjałowione, aby nie zawierało szkodliwych mikroorganizmów. W tym celu szklane klosze, butelki lub słoje napełnia się podłożem, zamyka korkiem z waty i sterylizuje. Po ochłodzeniu wyjałowione podłoże szczepi się grzybnią mateczną i naczynia ustawia w pomieszczeniu o temperaturze około 25^CC. W ciągu miesiąca grzybnia przerasta całkowicie podłoże. Taką grzybnię sprzedaje się w opakowaniach produkcyjnych lub przepakowuje do woreczków foliowych.

Dobra, świeża grzybnia pieczarki powinna mieć liczne, delikatne strzępki i wydzielać przyjemny, charakterystyczny zapach. Grzybnia o strzępkach grubych lub zakażona szkodliwymi grzybami nie nadaje się do uprawy, podobnie jak grzybnia mazista, która rozłożyła podłoże.

Grzybnia z tej samej partii uprawiana przez różnych producentów może dać różne plony. Wszelkie reklamacje dotyczące grzybni mogą być uwzględnione przez wytwór-

Tabela 14.2. Charakterystyczne cechy odmian użytkowych pieczarek

		Temperatura w °C
Nazwa oryginalna odmiany	Reprodukcja krajowa	optymalna podłoża w	powodująca
		czasie plonowania	plonowania
Dwuzarodnikowe
Hauser A 8,8 Somycel 92 Hausera A 6,5	OCNOS 14 OCNOS 15 OCNOS 17 OCNOS 18	16—20 16—18 17—19 17—19	24* 20 21 20
Hausera A 3,2	OCNOS 19	12—17	20
Somycel 76	PoUnycel 22	16—20	21
Horst IJj	Pohnycd 23	16—20	22
Horst Uj		16-20	24*
Somycel 191 Somycel 56	—	14—16	20"
Czleroza rodnikowe	—	26—28	30*"

Somyccl K 32    _______J

• Polecana szczególnie na okres lala; ** Pieczarka kremowa.

• Polecana głównie do uprawy lałem