Interwencja kryzysowa cz I00290

Mateusz Marciniak

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Rzecz o utowarowianiu siebie i innych¹

Zygmunt Bauman stawia diagnozę, że współcześnie żyjemy w społeczeństwie konsumpcyjnym, w którym wszystkie aspekty rzeczywistości traktujemy zgodnie z syndromem konsumpcyjnym². Syndrom konsumpcyjny oznacza, najogólniej mówiąc, całościowy obraz świata charakterystyczny dla członków „społeczeństwa konsumpcyjnego epoki płynnej nowoczesności”³. Relacje między konsumentem a wszystkimi elementami rzeczywistości kształtuje na wzór relacji podmiot - przedmiot konsumpcji. Choć syndrom obejmuje wiele obszarów (zakresów), które badam, to w tekście zajmę się tylko jednym z nich - przedstawię, jak konsumenci traktują samych siebie i innych ludzi. Jeśli wszystko może być „towarem”, to czy jest nim także człowiek? Czy inni ludzie czynią z nas „towar”, czy sami siebie tak postrzegamy i traktujemy?

Podejmuję próbę odpowiedzi na powyższe i inne pytania. W pierwszej części opracowania, w odwołaniu do poglądów Z. Baumana, przedstawiam charakterystyczne cechy społeczeństwa konsumpcyjnego, a następnie analizuję, dlaczego człowiek jest w nim „towarem” i jakie są tego konsekwencje. W części drugiej próbuję ustalić, czy ta naukowa diagnoza współczesnego człowieka jest zgodna z opinią „przeciętnych” młodych dorosłych. Odwołuję się do fragmentu

1

   Tekst został napisany na podstawie rozprawy doktorskiej pt. Orientacje konsumpcyjne młodzieży studenckiej. Weryfikacja koncepcji Zygmunta Baumana, której promotorką była prof. zw. dr hab. M. Dudzikowa, a obronionej 8 czerwca 2011 roku na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu (decyzją Rady Wydziału została ona zgłoszona do Nagrody Prezesa Rady Ministrów dla wyróżniających się, rozpraw doktorskich). Rozprawa zostanie, po adaptacji, opublikowana w formie książkowej: M. Marciniak, Orientacje konsumpcyjne młodzieży akademickiej. Perspektywa Baumanowska, „Maturzyści 2005’ - Studenci UAM w Pozaniu” t. V, Kraków (w druku).

2

   Terminem „syndrom konsumpcyjny” autor posługuje się w kilku tekstach. Obszernego omó-