�rodowisko1

Agnieszka Kozłowska

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

ŚRODOWISKO I EDUKACJA ŚRODOWISKOWA MIĘDZY TEORIĄ A PRAKTYKĄ

Czym jest środowisko? Jak rozumiesz pojęcie: edukacja środowiskowa? Jak sądzisz, jaki jest cel takiej edukacji? — takie pytania zadano uczestnikom warsztatów, jednych z wielu zorganizowanych na Summer Camp — szkoleniowym obozie projektu TEMPUS związanego z wczesnoszkolną edukacją przyrodniczą. Uczestnicy warsztatów, nauczyciele, studenci i pracownicy szkól wyższych, związani z takimi dziedzinami wiedzy jak nauczanie początkowe, języki, historia, fizyka czy biologia, odpowiadając na powyższe pytania korzystali wyłącznie z własnych doświadczeń i intuicji. Poniższy artykuł nie będzie relacją z warsztatów; przytoczę jednak najważniejsze pomysły i punkty dyskusji, aby przybliżyć praktyczny wymiar tego, co szumnie nazywamy edukacją przyrodniczą. Fakt, że uczestnicy dyskusji pochodzili z różnych środowisk, mieli bardzo zróżnicowane doświadczenie w pracy z dziećmi i bardzo różne wykształcenie (od fizyki po filologię), pozwala traktować rezultaty dyskusji jako obraz świadomości ekologicznej polskiego środowiska nauczycielskiego.

1. Czym jest środowisko — dla Ciebie?

Przyjrzyjmy się propozycjom grupy warsztatowej. Środowisko to:

• świat, który nas otacza, w skali mikro i makro,

• natura,

• to, co dostrzegamy wokół, inne z każdym rokiem, w miarę wzrastania i rozwoju,

• w otaczającym świecie możemy wyróżnić środowisko żywe, martwe i społeczne.

Środowisko jako twór żywy, dynamiczny, zmieniający się wraz ze zmianami naszej percepcji, obejmujący, obok otaczającego nas, żywego świata (rośliny, zwierzęta) także wytwory cywilizacji, jak miasta czy złożona struktura społeczna, jest czymś, co dopiero rodzi się w naszej świadomości. Intuicyjnie utożsamiamy środowisko z naturą. Dzieci zapytane o to pojęcie wskazują na las i łąkę, klasyfikując teczkę czy rower jako przedmioty nie należące do środowiska. Inne tłumaczą, że „środowisko jest wtedy, jak pani każe czytać w książce, potem