IMG29 (2)

Ale podręcznik Gflrłfceno to podręcznik dla edytora naukowego I tekstołogo, a oie dla wydawcy; rozwija zagadnienia teorii I praktyki edytorstwa; gruntownie I obuerais skupia d< na edytorstwie „literatury pięknej", a utem w ktląica TnymOowskłego uzyskał nrc zakresowe dopełnienie, idyi zajęto ile w niej problematyką (takie wydawniczą) „paraUtaratury”. Dla tego, kto — Jak np. Ste Unia Skwarezyóska — przyjmuj* szeroką koncepcję literatury, dopiero te dwie, ra-tea wdąte kriątU ebejmują rtfkksją edytorską całość pola wyzaoaooego przez ft u (Walut wiedzy o Bicntune. aa rodzaj tej refleksji w obu książkach Jest bardzo c sienny. W kaidej z tych książek stosunek miedzy charakterem tekstu a jego pnemargrlga Jest Jak*7 paradoksalny, fdyi praca Górskiego. o charakterze przede wszystkim mstodyane-jinktyaaym. ceiycona konkretem przykładów, H niiimne zestali dla edytora Biukowego. a praca Traynadlowiklego, prze zna-czoaa dla redaktaa wydawniczego, ma charakter przede wszystkim teoretyczne* •koncepcyjny. Ttólnleę (by nie powiedzieć: rozMeinoJć) nastawień Górskiego t Tisynadlowsktep widać ncse(Jla!t pyralnie tara, gdzie obaj omawiają ten mm - zdawałoby sle — problem (poświęcając mu eaty podrozdział), np. problem Usta: Oórski mówi o Ukto (Ustach) głównie Jako tekstolog i edytor naukowy (KO l»-1». Tzzynadlewki - Jako etnolog (JT 44—W). Jest tak, Jakby Tdciloiopla ogarniała 1 syntetyzowała pewien etap refleksji lekslologlcznej, utrwalając Jego¹ charakter i styk e Edytorstwo usiłowało, przez zmianę charakteru 1 stylu refleksji, apoaątkosrsć jej etap kolejny. (Mrikl mówi, łe .nowe generacjo zupełnie Innych maj nukają" (KG łW) 1 i* .poznajemy ludzi Innego pokolenia po sposobie Ich wyralanla ste* (KG 1H), a w toiny Jego wykład bywa w długich nieraz partiach opowiadający, gawędowy, anegdotyczny (np. w ten sposób wprowadzono bywają hlstorycmoliunckto eaemple unaoczniające edytorski problem). Zbigniew Oottikl ostro mówi o przyśpieszonym itanenlu się mylił naukowej (w naukach historycznych) (ZO 28), a u Górskiego ma to odpowiednik w przyznaniu, żo rozwiązanie, które datnlej podawano Jako wzorowe, teraz podawane bywa Jako petnegnray przykład błędu (KO lk Znamię tot—mdcl podmiotowej wyralnlej tą właktwie blagt UDaąe. sugrzuje przedei zrorumialość" (KG 174). Krytyk Jest m In. od stawiania kropek nad r, a takie od wykrywania (powiedzmy to sto-weml Irzykowskiego) Joray ujemnej". Obowiązuje go roi* pryncypialnego oponenta, e pomawiają go. ta Jest .prokuratorem potwarnjm". Zresztą zdarzają się | zaskoczenia: czyi SCeeyshw Darów*! przewidywał te edycja Konrada Wcleu-reda, którą z pietyzmu dla poety sporządził, nazwana zostanie korsarską? •

Wydawałoby stą, te krytyka — wobec dzieła bardziej zewnętrzna nlt Jego indaks - jak oo Mi nie zmienia zawartości dziele, ani jej nie modyfikuje. Jest tylko narządzieo ułatwiającym poruszani* się po telcłde" (JT 121). A przcclet nie Jest neutralna; nie modyflksjąe zawartości dzieła, modyfikuje spwób Jego jpo-tocznego istnienia, sprawia. Io dtMMr$yatępvJe Jut Jako skrytykowano. Katde dzieło, które miało widu krytyków, to' wszak opus junt Mili oarlorum.

Metoda obrana w nlnlejmaj wypowiedzi zbUtona Jest do metody dyskursy w-ot] wJrozumtedu Trzynadlówsldego (JT 112). Ale pora Jut na uwagi porównawcze. Jcill uznać, te broenąm Jerzego Starnawskiego rzeczowo okrella swą lawartołć tytułem Proce wdowcy, to kslątkę Jana Trzynedlowsklego trzeba w sporej mierze mneć te doksdeleąjącą w zakroolo teorii wydawcą, którego zadaniom praktycz-pro poświęcono zwięzło podrozdziały, Jakby syntetyczne konspekty do wykładu

• Zob. JS 1, 17. — P 198. — K. Irzykowski, Wolka o treść. Uenfomlnrfc »: Arnu. Pod redakcją A. Lema. Kraków MM. i. 13J.

\*lcgo. Jakiego dokonuj* cała Tekstołopta Górskiego; za zwiąrty>kwftpckt Taksto-Octu uwzględnić I Sztuk* edytorską) mogłaby uchodzić takie proca Star-Mwskicgo (zob. JS 29, przypis 27).

Ak podręcznik Górskiego to podręcznik dla edytora naukowego I tekstołoga, i ek dła wydawcy; rozwija zagadnienia teorii 1 praktyki edytorstwa; gruntownie I obszernie skupia się na edytorstwie „literatury pięknej", a utem w ksłątce Tnyasdlowiklego uzyskał swe zakresowe dopełnienie, gdyt ujęto stę w niej pro-tlcraatjfcą (tekte wydawniczą) „parallteratury". Dla tego, kto — Jak np. Stefania gknrczyńska — przyjmuje szeroką koncepcję literatury, dopiero te dwie, rana wzięte tstątki obejmują refleksją edytorską całość pola wyznaczonego pracz przedmiot wiedzy o literaturze, aa rodzaj tej refleksji w obu kslątkecb Jest bardzo odaienny. W kaidej z tych ksiąiek stosunek między charakterem tekstu a Jego przeznaczeniem Jest Jakby paradoksalny, gdyt praca Górskiego, o charakteru przede wszystkim metodyczno-praktyeznym. nasycona konkretem przykładów, pruuaczooa została dla edytora .naukowego, a praca TrzynndJowjklego. przeznaczona dla redaktora wydawniczego, ma charakter przede wszystkim tcoretyczno-•łoocepcyjay. Różnicą (by nie powiedzieć: rozbieżność) nsiUwień Górskiego i Tnynatflowskiego widać szczególnie wyraźnie tam, gdzie obaj omawiają ten om — zdawałoby się — problem (poświęcając mu cały podrozdział), np. próbka lutu: Górski mówi o liżcie (listach) głównie Jako tekstolog I edytor naukowy (KO 133—138), Trzynadlowskl — jako genolog (JT 44-46). Jest tak. Jakby Tekrio(e«ta ogarniała i syntetyzowała pewien etap refleksji takstologtczncj, utrwalając Jego charakter i styl, a Edytorstwo usiłowało, przez zmianą charakteru 1 stylu refleksji, u początkować jej etap kolejny. Górski mówi. te „nowe generacje zupełnie lanych rzeczy stukają" (KO 276) l ta jomajemy ładzi innego pokokala po sposobie Uh wyrażania się" (KO 150, a własny Jego wykład bywa w-długich nieraz partiach opowiadający, gawędowy, anegdotyczny (np. w ten spoeób wprowadzone bywają historycznoliterackie ezempta unaoczniające edytorski problem) Zbigniew OokhsU ostro mówi o przyśpieszonym starzeniu stę mylił naukowej (w oackach histerycznych) (ZG 26), a u Górskiego ma te odpowiednik w przyznaniu, te rozwiązanie, która dawniej podawano Jako wzorowe, teraz podawane bywa jako ostrzegawczy przykład błędu (KG Sk Znamię tożsamości podmiotowej wynmtej Widać po zastawieniu Sztuki edytorskiej I Teksfołoptt Tę dragą kslątkę Oórski traktuje jako następny etap własnej refleksji naukowej; tymczasem, gdyby spojrzeć choćby z petycji krytycznyth GoUAskfcgo (postulaty logśaatj I mecodoiegke-ar] poprawności), rótnlea między obu ksiątkaml byłaby mlwłmiłm. mote żadna.

Wspomniane wydaj uzupełnianie stę zakresowe Tekjtoioptt i OjtanaN trochę przypcmtaa tet sytuacją a lat dwudziestych. kiedy te unpttately cę teoretycznie dwie rozprawy aa temat zasad edytorskich: rozprawa Wilhelm. JrucheebfcWge o kanonie wydawniczym Dziel wszystkich Mickiewicza I wprawa Jułtesa Setom e metodach wydania Dńcł spszysflyh Stowackścge (KG 206). Książka Trzy-lUdtowikkgo ma nieporównani mniej im trakcyjny, techniczno puktyrmy, wy. Ja Wdający trele przykladówO charakter nil książka Oćrshtege, i to nawet w tych rozdziałach, która są sprawom technlczno-pnktycsnym pohrięcose. Oczywiśse, motoa by powiedzieć, te TrzynadJowski Bezy się s tetnknłam 1 ohScgMm oAter-czym wiele — teoretycznych t JnstnikcyJnych". podręcznikowych i szkolnych — epraraweh. odmiennych od jego własnego, i te nawet tę wtesną odmWnaoSć uznaje sa możliwą dzięki Ich istnienia Pomiędzy dwom tymi podięeinikaai młtaae Uę chreookcieznle (gdyby książki Górskiego uznać Jednak a dwie mutecje tej

95