Stopień utlenienia centralnego atomu zaznacza się cyfrą rzymską umieszczoną w nawiasie na końcu nazwy. Nazwy przykładowo wybranych związków kompleksowych zebrano w tabeli IV.4.
Kompleksy o ładunku ujemnym, tzw. kompleksowe aniony, mają do nazwy atomu centralnego dodaną końcówkę - an. W kompleksowych kationach i obojętnych cząsteczkach podaje się nie zmienioną nazwę pierwiastka. Wzór całego kompleksu ujmuje się w nawias kwadratowy.
Typ kompleksu |
Ligand |
Wzór związku kompleksowego |
Nazwa związku kompleksowego |
amminokompleks |
NH3-amina- |
[Cu(NH3)4]S04 |
siarczan tetraaminamiedzi(ll) |
akwakompleks |
H2O - akwa- |
[Cr(H20)6]CI3 |
chlorek heksaakwachromu(lll) |
cyjanokompleks |
CN~ - cyjano- |
K3[Fe(CN)6] |
heksacyjanożelazian(lll) potasu • |
hydroksokompleks |
0H“ - hydrokso- |
Na2[Zn(OH)4] |
tetrahydroksocynkan(ll) sodu |
F“ - fluoro- |
K[PF6] |
heksafluorofosforan(V) potasu | |
halogenokompleks |
Cl' - chloro- |
K2[CuCI4] |
tetrachloromiedzian(ll) potasu |
Br“- brom-T -jodo- |
K2[Hgl4] |
tetrajodortęcian(ll) potasu | |
tiosiarczanokompleks |
S2O32' - tiosiarczano- |
Na3[Ag(S203)2] |
bis(tiosiarczano) srebrzan(l) |
azotanokompleks |
NO3' - azotano- |
Na[B(N03)4] |
tetraazotanoboran(lll) sodu |
kompleks mieszany |
[Cr(H20)4CI2]CI |
chlorek tetraakwadichlorochromu(lll) | |
kompleks organiczny |
en - etylenodiamina |
[Pt(NH2CH2CH2NH2)3]Br4 |
bromek tri(etylenodiamino)platyny(IV) |
Ph - fenyl |
K[B(Ph)„] |
tetrafenyloboran(lll) potasu |
Wiązania pomiędzy jonem centralnym a ligandami w kompleksach mogą mieć charakter oddziaływań elektrostatycznych albo wiązań o charakterze koordynacyjnym.
Do opisu wiązań w związkach kompleksowych, w których wiązania pomiędzy jonem centralnym a ligandami mają charakter elektrostatyczny, stosuje się teorię pola krystalicznego (pierwotnie wykorzystywaną do opisu zachowania się kationów w polu elektrostatycznym otaczających je jonów, czyli w tzw. polu krystalicznym). W przypadku kompleksów, w których dominuje wiązanie kowalencyjne do opisu wiązań wykorzystujemy teorię orbitali molekularnych. Ponieważ pomiędzy jednymi i drugimi oddziaływaniami nie ma wyraźnej granicy, można opisując budowę kompleksów korzystać z obydwu teorii zależnie od tego, która z nich lepiej opisuje rozpatrywane przez nas właściwości związków kompleksowych.
Energia oddziaływania elektrostatycznego pomiędzy jonem centralnym a ligandami zależy od stosunku ładunku jonu centralnego do jego promienia. Gdy ten stosunek ma małą wartość, to siły elektrostatycznego przyciągania są małe i takie atomy praktycznie nie tworzą związków kompleksowych, nie mogą być jonami centralnymi. Charakter i moc oddziaływania pomiędzy jonem centralnym a ligandami zależą też od rodzaju ligandów.
138