IMG05

2.    Należy unikać długotrwałego lub zbędnego stania. Osoby pracujące w pozycji stojącej powinny kilka razy na godzinę „maszerować w miejscu”, stawać na palcach, wykonywać przysiady, unosić kolana do góry.

3.    Należy unikać długotrwałego siedzenia, zwłaszcza z kończynami zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych. Osoby pracujące w pozycji siedzącej powinny starać się siedzieć ze stopami umieszczonymi na stołku lub drugim krześle. Wskazane jest bardzo częste wykonywanie ruchów stopami, wstawanie, przysiady, marsz w miejscu lub chodzenie po pokoju. Dobrze jest siadać z kończynami uniesionymi na biurku, chociaż na kilka minut w ciągu godzin pracy. Nie należy zakładać nogi na nogę i utrzymywać ich w tej pozycji przez dłuższy czas.

4.    Trzeba pamiętać, że ruchliwy tryb życia wpływa korzystnie na układ żylny. Czas spaceru trzeba uzależniać od ewentualnego wystąpienia dolegliwości wywołanych obrzękiem.

5.    Rano i wieczorem, w miarę możności i w innych porach dnia, wskazane są ćwiczenia ułatwiające odpływ kiwi z kończyn dolnych (w pozycji leżącej unoszenie nóg, „nożyce", „jazda na rowerze").

6.    W miarę możności należy w ciągu dnia kłaść się kilkakrotnie na kilka lub kilkanaście minut z uniesionymi na wałku lub poręczy łóżka kończynami dolnymi.

7.    W nocy, w czasie snu, stopy i golenie powinny być uniesione tak wysoko, aby znalazły się wyżej niż serce. Najłatwiej jest uzyskać taką pozycję unosząc część łóżka, na której spoczywają kończyny dolne o 5—10 cm.

B. Wskazane jest noszenie opaski elastycznej. Opaskę należy zakładać rano, przed opuszczeniem nóg z łóżka na nieobrzękniętą jeszcze kończynę, najlepiej po uniesieniu nóg i wykonaniu „jazdy na rowerze". Opaskę nakłada się od nasady palców, z ujęciem pięty, aż do kolana. Poszczególne obwoje układa się jeden na drugim, podobnie, jak dachówki. Zakładanie bandaża na udo jest niecelowe, gdyż łatwo się obluźnia i zsuwa. Ucisk powinien być równomierny i na tyle mocny, aby zamknął światło żył podskórnych, ale nie może utrudniać dopływu krwi tętniczej. W związku z powiększeniem się obrzęku w miarę chodzenia, opaskę należy w ciągu dnia przewijać odpowiednio do objętości kończyny (ryc. 29.4a, b).

Pończochy elastyczne mogą spełniać tę samą rolę co opaska, ale muszą być tak dopasowane, aby odpowiednio silnie uciskały kończynę. U niektórych osób pończochy wywołują podrażnienia skóry. Dla uniknięcia tego przed ich nałożeniem polecane jest obmycie kończyny alkoholem, wysuszenie i posypanie talkiem lub pudrem dziecięcym. Pończochy należy zmieniać nim utracą elastyczność, przeciętnie co 3—4 miesięce. Trzeba podkreślić, że pończochy elastyczne kształtu rurowatego nie dopasowane do kształtu kończyny, nie wywierają skutecznego ucisku, malejącego stopniowo od kostek do kolana (30—16 mm Hg = 3,9 — 2,0 kPa), lecz przeciwnie — uciskają kończynę w jej bliższym odcinku i przez to zwiększają zastój krwi żylnej. Dlatego w krajach zachodnich stosuje się pończochy elastyczne wykonywane na miarę, których zaletą jest to, że stopień ucisku na tkanki jest różny w różnych częściach kończyny, w zależności od potrzeby.

9.    Nie należy nosić takiego ubrania, które upośledza krążenie krwi w kończynach, okrężnych podwiązek, zaciskających gum ani niczego, co uciska uda lub wywołuje ucisk w pachwinie.

10.    Osoby otyłe powinny dążyć do uzyskania należytej masy ciała.

11.    W przypadku płaskostopia konieczne jest noszenie odpowiednich wkładek ortopedycznych.

Leczenie żylaków wstrzyknięciami leków powodujących zarastanie ich światła (leczenie obliteracyjne) jest obecnie bardzo rzadko stosowane ze względu na niekorzystne wyniki odległe i różnorodne powikłania. Obliterowanie może być jedynie wskazane w przypadkach niewielkich żylaków pozostawionych lub nawracających po leczeniu chirurgicznym.

520