IMG05

Pod względem budowy i funkcji Fas należy do cząsteczek z rodziny receptorów dla TNF. W grupie tych cząsteczek, oprócz białka Fas. mieszczą się receptory p55 i p75 dla TNF. receptor o słabym powinowactwie dla czynnika wzrostu nerwów (NGFR). receptory dla TRAIL i cząsteczki: CD27, CD30, CD40. 0X40. 4-1BB. Interakcje wymienionych cząsteczek z odpowiednimi ligandami są krytyczne w procesach regulacji obumierania (apoptozy) komórek. Fas jest powszechnie obecny na wielu typach komórek, jego ekspresja na limfocytach T i B wzrasta w wyniku interakcji antygen-receptor. Bardziej ograniczone jest występowanie liganda dla Fas (FasL). FasL występuje na aktywowanych limfocytach T CD4⁺ i CD8⁺ (uczestniczy w zabijaniu komórek docelowych). W warunkach fizjologicznych cząsteczka ta jest również obecna na komórkach siatkówki, tęczówki, rogówki i na komórkach Sertolego w jądrze. Powoduje to. że reakcje odpornościowe w jądrach i oku przebiegają trudniej i są mniej skuteczne niż w innych narządach (naciekające limfocyty ulegają szybko apoptozie). Jest to jednocześnie jedną z przyczyn względnie długiego przeżywania przeszczepów w obrębie jąder i oka (określanych w związku z tym narządami immunologicznie uprzywilejowanymi).

Interakcje Fas-FasL na poziomie limfocytów są niezbędne do prawidłowego rozwoju tych komórek i przebiegu odpowiedzi immunologicznej. Niezdolność do normalnego obumierania limfocytów u myszy Ipr/lpr. związana z zaburzoną ekspresją Fas, doprowadza do nadmiernej akumulacji określonych populacji limfocytów T (CD3⁺CD4'CD8') w narządach limfatycznych. hipergammaglobulinemii i schorzeń z autoagresji. Podobny defekt znaleziono u człowieka: zidentyfikowano chore dzieci z mutacją w obrębie genu dla Fas. iii których obraz kliniczny choroby bardzo przypominał zespół objawów obserwowanych u myszy Ipr/lpr (hiperplazja narządów limfatycznych. reakcje autoimmunologiczne).

8.7.    a-----

8.8.    - b - d - -

8.9.    ab----

8.10.    - -c - - f

Dekarboksylaza kwasu glutaminowego (GAD) jest jednym z najważniejszych autoantygenów w cukrzycy typu I (insulinozależnej). Enzym ten przekształca kwas glutaminowy w kwas y-aminomasłowy (GABA). GAD istnieje w dwóch formach różniących się nieznacznie masą cząsteczkową: GAD-65 i GAD-67. Są one kodowane przez niezależne geny. Autoprzeciw-ciała przeciwko GAD (głównie anty-GAD-65) są obecne często u osób (dzieci) w fazie przedcukrzycowej - uznaje się je za prognostycznie ważny czynnik, pozwalający przewidzieć wystąpienie cukrzycy typu 1 w bliskiej przyszłości. Dla cukrzycy typu I charakterystyczne są również przeciwciała przeciwko: insulinie, białku szoku termicznego 65 (hsp-65), słabo zdefiniowanemu antygenowi powierzchniowemu I CA- 512. antygenowi wy-spiaka (insulinoma) IA-2 i inne.

GAD jest jednocześnie autoantygenem w bardzo rzadko występującym zespole sztywnego człowieka (stiff mąn syndrome). Zespół ten charakteryzuje się bolesnymi skurczami i zwiększonym napięciem mięśni szkieletowych. związanymi ze zmniejszonym wytwarzaniem mediatora GABA hamującego przewodnictwo nerwowe. U około 30% pacjentów z zespołem sztywnego człowieka rozwija się z czasem cukrzyca typu I. a u dodatkowych 40% - inna choroba z autoagresji (na przykład choroba Hashimoto. miastenia, anemia złośliwa).

8.11. .....f

8.12.    - - - - e -

8.13......f

Rola IL-12 w Indukcji schorzeń autoimmunizacyjriych wynika prawdopodobnie z jej wpływu na różnicowanie limfocytów Th 1 i stymulację wytwarzania IFN-y. Na modelu myszy NOD. u których dochodzi do spontanicznego rozwoju cukrzycy insulinozależnej. wykazano, że podanie IL-12 znacznie przyspiesza początek tej choroby u myszy samiczek.

8.14.    a-c---

8.15.    - b — f

8.16.    -b - - - f

Podczas gdy związek przyczynowy między zakażeniem niektórymi szczepami paciorkowca Streptococcus pyogenes a wystąpieniem gorączki reumatycznej u dzieci jest powszechnie znany, to świadomość związku między zakażeniem wirusem Coxsackie a wystąpieniem zapalenia mięśnia sercowego o podłożu autoimmunizacyjnym jest znacznie mniejsza. Wirus

127