meteo006 (2)

na Nizinie Śląskiej, Wyżynie Małopolskiej, w Kotlinie Sandomierskiej oraz na południu Wyżyny Lubelskiej - na Roztoczu (rys. 4.25). Na. zorientowanych prawie prostopadle względem kierunku napływu deszczonośnych mas powietrza polamo-morskiego, stokach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej oraz Gór Świętokrzyskich średnia roczna suma opadów waha się od około 750 mm do 950 mm. Również i tutaj jest zauważalny wpływ orografu terenu na zwiększanie snrTTy~~opadów. W położonej między wspomnianymi wyniosłościami Niecce Nidziańskiei opady roczne nie przekraczają 600 mm.

® Na Wyżynie Lubelskiej sumy opadów- rocznych również wykazują dość znaczne zróżnicowanie, ikednie sumy opadów zmieniają się od około JLLL nim do 746 mm. Najmniejsze opady występują na Polesiu Lubelskim. Tutaj nie przekraczają one 550 mm. Na Grzędzie Sokolskiej osiągają 550 mm..Największe roczne sumy opadów w tej części Polski występują na Roztoczu, wynoszą od 650 mm do 750 mm (B. Raszewski. S. Mrugała, W. Warakomski. 1995).

0    Największe średnie roczne sumy opadów na terenie Polski występują w Karpatach

1    Sudetach. Szczególnie na tych obszarach bardzo wyraźnie zaznacza się zależność rocznych sum opadów- od rzeźby terenu i jego wzniesienia nad poziomem morza, l ulaj również charakterystyczne jest ich duże zróżnicowanie przestrzenne spowodowane m.in. częstym występowaniem bardzo wyraźnych cieni opadowych w dolinach i kotlinach śródgórskich oraz stokach zawietrznych.

^ Najw iększymi rocznymi sumami opadów ,(?dznaczaia się zachodnie i północno-zachodnie stoki Karpat. Tulai bowiem najczęściej spiętrzają się wilgotne masy powietrza polamo--morskiego. W kotlinach Sądeckiej, Nowotarskiej i Spiskiej opady roczne są o kilkaset milimetrów mniejsze niż na stokach dowietrznych położonych na tej samej wysokości, co wspomniane kotliny. Stąd do tych kotlin szczególnie jest odnoszone pojęcie cienia opadowego (M. Hess. 1965). W Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej średnio w roku sumy opadów kształtują się poniżej 800 mm. w- Kotlinie Nądcckicj-poni/ej 7QQ_mm, w Kotlinie Zyw-ieckiej opadów w ciągu roku jest średnio mniej niż. 900 mm, a w Dołach Jasielsko-Sanoekich roczna suma opadów nie przekracza 750 mm.

® Największe roczne sumy opadów notuje się w Tatrach. Na Kasprowym Wierchu średni opad roczny z lat 1951-1980 wy nos i J 781 mm (tab. 4.18). W miesiącach letnich na północnych stokach Karpat strefa największych opadów zajmuje wysokości od 15(X) do 1900 m n.p.m. Jest ona wynikiem spiętrzania się tutaj wilgotnych mas powietrza polamo-morskiego. W najwyższych partiach gór opadów jest nieco mniej niż na wspomnianych stokach północnych. Zjawisko to szczególnie wyraźnie występuje na północnych stokach Tatr.

Na obszarze Polskich Karpat wyraźnie zmniejszają się sumy opadów / zacljodn na wschód. Szczególnie bogate w opady są stoki Beskidu Śląskiego o ekspozycji północno-zachodniej. Tutaj średnie sumy roczne opadów przckraczają~14tiQjnm. / tych samych względów zbliżona suma opadów cechuje pasmo Babiej Góry. Pasma górskie tworzące wschodni fragment Polskich Karpat otrzymują dużo mniej opadów. W Bieszczadach średnie roczne sumy opadów wynoszą w przybliżeniu od około 1000 mm do 1300 mm.

^ W Sudetach n:> Snie7ęf,_śrerinie opady roczne wynoszą około 1370 mm. W Kotlinie Jeleniogórskiej wynoszą około 700 mm, a w Kotlinie Kłodzkiej 617 nim (tab. 4.18). Również tutaj obserwuje się ścisły związek między sumami opadów i urografią terenu, przejawiający się m.in. w ich wzroście wraz z wysokością. Masy powietrza polamo-morskiego, przemiesz-

124