Obraz(264

Ćwiczenie XI

Program hodowli roślin samopłodnych i obcoplodnych rozmnażanych wegetatywnie

Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z genetycznymi podstawami programów hodowlanych oraz metodami hodowli roślin samopłodnych i rozmnażanych wegetatywnie.

CZĘŚĆ TEORETYCZNA Wprowadzenie

Założeniem programu jest wyhodowanie nowej odmiany. Proca wyhodowania nowej odmiany trwa długo. Jak dotychczas, zależnie od gatunku rośliny uprawnej, od 9 do 12 lat, a nawet dłużej. Program hodowlany określa sposób postępowania hodowcy począwszy od dobom komponentów rodzicielskich do uzyskania odmiany. Program hodowlany ma ściśle określone cele, obejmujące:

—    założenia celu hodowli, który na ogół dotyczy plonu i jego jakości lub innej istotnej cechy odmiany;

—    ukształtowanie optymalnego modelu rośliny, fenotypu (ideotypu);

—    zasady doboru materiału wyjściowego;

—    schemat krzyżowania i rozmnażania pokoleń mieszańcowych;

—    zasady selekcji i kryteria selekcji (plon, jakość).

Istnieją cztery podstawowe programy hodowlane roślin uprawnych, zależnie od systemu kojarzenia i rozmnażania.

Genetyczne podstawy programów hodowlanych

Rośliny uprawne, w odniesieniu do systemu kojarzenia, dzielimy na samopłodne (pozbawione niepożądanych genów recesywnych, dobrze znoszące chów wsobny) i obcopłodne (obarczone szkodliwymi allelami recesywnymi w stanie heterozygotycznym, przy samozapyleniu źle znoszą chów wsobny). System kojarzenia jest jednym z najważniejszych różnicowań roślin uprawnych, ponieważ ma wpływ na strukturę genetyczną populacji.

— 16