Obraz (23)

Zasadniczym procesem węglotwórczym prowadzącym do powstania humoli-tów jest proces torfienia zachodzący pod powierzchnią lustra wody przy ograniczonym dostępie tlenu, a następnie w warunkach beztlenowych.

Charakterystycznym produktem procesu torfienia są kwasy huminowe powstające z rozłożonej celulozy i ligniny, wzbogacone w pierwiastek C. Szczególne znaczenie ma tutaj żelifikacja tkanek celulozowo-ligninowych zachodząca na poziomie wód gruntowych znajdującym się powyżej powierzchni torfowiska (rozdz. 3).

Pod względem stopnia przeobrażenia pierwotnego materiału roślinnego wśród węgli humusowych wyróżnia się:

—    torfy — najsłabiej przeobrażone,

—    węgle słabo uwęglone (brunatne),

—    węgle średnio uwęglone (kamienne),

—    węgle wysoko uwęglone (antracyty).

Torfy

W zależności od warunków wodnych, charakteru roślinności oraz mechanizmu narastania wyróżnia się trzy podstawowa typy torfowisk: niskie, wysokie i przejściowe.

Torfowiska niskie

Powstają w obniżeniach terenu, w dolinach rzek i starorzeczy, w' rozlewiskach strumieni, miejscach wysięku wody, czyli w miejscach, gdzie wolno płynące wody sprzyjają procesom akumulacji organicznej i stopniowemu zatorfianiu terenu.

Roślinność torfowisk niskich korzysta zarówmo z w'ód opadowych, jak i z bogatych w substancje mineralne (żyznych) wód przepływowych; wahania poziomu wód zachodzą tutaj poziomo i pionowo.

Torfowiska niskie charakteryzuje bardzo bogata i różnorodna roślinność: wśród bogatego kobierca mszaków⁷ panują także skupienia turzyc, traw oraz roślin okrytozalążkowych.

Na wolnych powierzchniach w^;ód torfowisk niskich obok łanów grążela {Nuphar) i grzybienia (Nymphea) występują skupienia rzęsy (Lemna), spośród mchów zaś panuje zdrojek (Fontinalis).

W miejscach silnie podtopionych, w pobliżu wody, dominują łany trzciny (Phragmites) i palki (Typha). Zarośla tworzy manna (Glyceria) oraz skrzyp bagienny (Equisetum)\ wśród zarośli tych spotykane są płożące lub pływające 48 darnie mchu sierpowca (Drepanocladus).

W bardziej wynieść znacznie obniżony roz Carex) niekiedy mają, ?potyka się naloty rczn Wśród mchów torf: nocladus), duże powierz.; Aulacomnium). drabi*:

^ica (Marchanda Z : Na powierzchni :crl brzozy (Betula) : na!e:_ Chronione przez torfowiska niskiego z z;

Występują zwykle : opadową wodą deszcze torfowiskom wysok — między sobą zarówno wy charakterystyczną m rza Kępki budują różne S. ruhellum), źle znoszą.

W dolinkach, barćz: kim torfowiec odgię: najczęściej splecione dr.

Na torfowiskach w skarlałe sosny.

Jak z tego widać, g mchy, szczególnie zaś : : tego zespołu roślin} wy: borówka bagienna i drzewnica {Andromeda bagnica (Scheuchzeria W dolinkach torfow organicznej, następuje : roślinności z kępek: z C2 wysokie narastające od z wody tworzą wokół me-j Proces torfienia w :: tworzoną przez torfov- ce w specjalnych komór*:z z podłoża.