Obraz (39

• • .• ’ ■

^;tV-

‘mł&rirh

; ^:

_ _ _ . ^

CHARAKTERYSTYKA SUBSTANCJI, ZASTOSOWANIE,

NARAŻENIE ZAWODOWE:

Ogólna charakterystyka substancji (ATSDR1990; WHO 1986)

-    nazwa chemiczna

-    wzór sumaryczny

amoniak

NH₃

-wzór-struktorgflnyr - • ------- H~

H-N-H

-    nazwa w Tej estrze CAS    ammonia

-    numer w rejestrze CAS    7664-41-7

-    synonimy i nazwy preparatów

handlowych    anhydrous ammonia.

Właściwości fizykochemiczne (ATSDR 1990; WHO 1986):

-    postać i wygląd

-    masa cząsteczkowa

-    próg wyczuwalnego stężenia

-    temperatura topnienia

-    temperatura wrzenia

-    rozpuszczalność w wodzie

-    gęstość (gazu)

-    współczynniki przeliczeniowe

bezbarwny gaz o ostiym zapachu 17,03

wg różnych informacji 0,6 40 mg/m -77,74 °C -33,42 °C

łatwo rozpuszcza się w wodzie 0,7714g/L

1 ppm = 0,708 mg/m³ (w temp. 20 °C, 760 mmHg); 1 mg/m³= 1,41 ppm.

W środowisku wodnym o pH = 9,25 następuje równowaga między stężeniem amoniaku a jonami amonowymi, natomiast w środowisku o pH = 7 w postaci jonów amonowych występuje 90 -*■ 99% amoniaku.

Produkcja, zastosowanie oraz narażenie zawodowe

Amoniak w skali przemysłowej jest produkowany metodą Haber-Bosch. W metodzie tej azot i wodór są wiązane katalitycznie pod wysokim ciśnieniem. W mniejszej skali jest stosowana metoda odzyskiwania amoniaku z soli amonowych w procesie podgrzewania w warunkach zasadowych.

Synteza przemysłowa amoniaku jest źródłem mniej niż 5% całkowitej ilości amoniaku w środowisku. Osiemdziesiąt procent produkowanego przez człowieka amoniaku wykorzystuje się głównie do produkcji nawozów. Amoniak jest stosowany także w produkcji plastiku, włókien sztucznych, materiałów wybuchowych oraz środków czystości. W obecności katalizatorów amoniak jest używany do produkcji aminokwasów z ketokwasów. Amoniak reaguje z kwasem podchlorawym (HOC1) i tworzy monochloraminę, dichloraminę lub trichlorek azotu. Narażenie zawodowe na amoniak jest związane z miejscem jego produkcji, transportu i stosowania.    -    _

Głównymi źródłami narażenia na amoniak są miejsca intensywnej produkcji rolnej, a w szczególności tam, gdzie przygotowuje się i wykorzystuje obornik oraz wysypiska .śmieci.

6