P1050726

‘*»o

¹⁰^n,₃

' x ¹

V

’on,

ⁿ* j

*°H

'^ni,

^;ow«8o

(10.7)

'iającc o cal-^dzic

Obie siły/i -/. przyłożone przez obserwatora, są silami wewnętrznymi działającymi w układzie ciał: walce-tarcza.

Rozważmy zachowanie się walca. Działając na walec siłą f o ramieniu R{R = fi_x) człowiek przykłada do walca moment siły M =//?. Zgodnie i J! zasadą dynamiki dla ruchu obrotowego

IR - / ^llu)' ^fR ~ ⁷‘ ~dt

(10.10)

10.8)

roto-, u ów ialcj

0.9)

3*

*

*5

»y

ic

ty

iiaj₂

dt

(>0.11)

Rozważmy teraz zachowanie się tarczy. Podczas ruchu po tarczy człowiek działa na tarczę Za pośrednictwem stopy siłą / w kierunku przeciwnym do ruchu, przykładając w ten sposób do tarczy moment M = -fR. Zgodnie z II zasadą dynamiki równanie ruchu tarczy ma postać:

-JR = l₂

Lewe strony równań (10.10) i (10.11) różnią się tylko znakiem, dlatego też dodając jc stronami otrzymamy

(/,<*>! -Mj w₂) = 0 ,    /, co* +/ż    = const (10.12)

Momenty sił wewnętrznych fR i -//? zmieniły momenty pędów walca ' tarczy, ale suma tych zmian jest równa zeru, co oznacza, że moment Pędu całego układu nic zmienił się. Powyższe stwierdzenie jest treścią zasady zachowania momentu pędu dla układu ciał: jeżeli na układ nie działają ż-udne momenty sił zewnętrznych, to moment pędu układu pozostaje stały ^co do wartości, kierunku i zwrotu. Momenty sił wewnętrznych działające między ciałami tworzącymi układ, mogą zmieniać momenty pędów poszczególnych części układu, ale suma tych zmian jest zawsze równa zeru.

89