P3190442

26

śwłaUa doatarcuły studnio śwlotlno. Zawlklany układ rautu 1 stałe dobudowywani* nowych ctfdd satoi*nia oprawiły, że pałac zaczęto nazywać labiryntem mitycznego Minotaura.

W

Poza Knossos godne uwagi Inne' kreteóskle miasta. Jak I Gurnia.

Na lądzie greckim rozkwit architektury nastąpB w latach 1400-1200 p.n.e., o czym świadczy potężno mury obronne twiords 1 pałaców w Mykenach, Tlrynsle, Pyłom 1 In. /ryc. 14/ oraz charakterystyczne dla kultury egejskiej groby kopułowe - tolos.

Ryc. 14. Tlryns - pałac*twierdza na Peloponezie w pobliżu Myken /kultura egejska, XV- XIII w. p.rue./. Układ nieregularny, dobrze dostosowany do rzeźby terenu

W Mykenach /Argołida naPeloponezle/ zachowały się ruiny pochodzące z XVIII-Xm ©. p.rwo. Potężne mury obronne /zwane cyklopowymi lub megalitycznymi/ zbudowane z wielkich nieobrobionych bloków kamiennych ©raz pałac na szczycie wzgórza pochodzą z XV w. p,n.t. o sto lat    Jest znana powszechnie Lwia Brama* W ob

ręb twierdzy włączono okrąg sepulkralny z grobami szybowymi.

W pobliżu cytadeli znajduję się groby kopułowe, wśrćd nich trw. ■karblic Atrousza.

Spośród wykopalisk no wyspach cyklodztclch nojwartośclowu* dla historii budowy miast okazały się ruiny no wyspie    ^ /Son.

toryn/, gdzie odkryto pod popiołami wulkanIcznym l l lawą dobrze zachowano cząśoi miasto kujlury cykladzklej o nieregularnym układzie doskonale dostosowanym do skomplikowanej rzeźby terenu: główna ulica biegnącą grzbietem wzgórza prowadzi do usytuowanego na 'krawędzi wzgórza zamku /akropoli*/.

W XII w. p.ruo., w czasie najazdu Dorów 1 Innych plemion północnych miasta I osiedla kultury egejskiej zostały zniszczone. Jednak pewne elementy .tej kultury przejęli zdobywcy, którzy początkowo stali na poziomie niższym, niż podbite ludy egejskie. Na gruzach niektórych dawnych osiedli zaczęto wznosić znowu budynki, powstały rów— nleż /zwłaszcza na Lendzie stałym/ 'całkowicie nowe osiedla. W okresach wcsesnoarchaicsriym /XI-VlU w. p.n.o./ we wsiach, których gospodarka opierała się' na rolnictwie, hodowli bydła i rybołówstwie /rzemiosło i handel nie odgrywały Jeszcze większej roli/ pojawiają shę -o ile działaj A czynniki miastotwórcze - dwa ważne elementy późniejszych mlask,a mianowicie sanktuarium i plac /agora/, co wskazuje na stopniowe wyodrębniania się funkcji sakralnych 1 politycznych, w tym samym okresie kształtuje się specyficzna forma organizacyjna — polis. ‘ miasto-państwo.

Agora, /ryc. 15/ główny plac publiczny miasta greckiego, społocz-_v ny 1 handlowy oźrodok miasta /wyraz "agora" oznacza zebranie, plac zebrart/ było to miejsce, gdzie odbywały się zebrania polityczne.

Polis - miasto-państwo powstałe zazwyczaj przez połączenie kliku gmin w jeden .wspólny organizm państwowy /synojkizm/. Gdy mieszkańcy gmin pozostawali /jak w Attyc•/ na miejscu, gminy zrzokały się samodzielności politycznej, zaś siedziba Ich zarządu stawało się jedno z miast, stolica /polis/. W Arkadii ludność porzucała swe gminy I przenosiła się do miast. Polis stawała się centrum handlowym, politycznym, kulturalnym i administracyjnym. W większości państw greckich zwyciężył ustrój demokratyczny, w niektórych inp, w Spore to/ długo zachował się konserwatywny ustrój arystokratyczny. V/ starożytnej Grecji aż do czasów Aleksandra Wielkiego nie wytworzyła się Jednolita organizacja państwową; związki miaat-państw /amfiktionie/ powstawały na bazie religljnoj , miały Jednak również znaczenie polityczne.