P9110025

Zeszyty Prawnicze UKSW 2.1 (2002)

TŁUMACZENIA Anna Tarwacka

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

MONUMENTUM AERE PERENNIUS

Noce attyckie Aulusa Gelliusa to dzieło zupełnie bezprecedensowe w historii literatury. Z zainteresowaniem sięgają po nie filologowie, historycy, a także prawnicy. Dla tych ostatnich ma ono niezwykły walor jako źródło wiedzy o mało skądinąd znanych instytucjach rzymskiego prawa archaicznego. Aulus Gellius, żyjący w latach 123-165 n.e. pisarz i erudyta, był człowiekiem o szerokich horyzontach myślowych, miał kontakt z czołowymi przedstawicielami drugiej sofistyki (m.in. z Herodesem Atticusem), pozostawał pod wpływem fronto-nianizmu. Znał również retora greckiego Favórinusa z Arelate, którego poglądy często przytaczał w swym dziele. Ogrom i nieuporządkowanie informacji zawartych w Nocach attyddch może przytłaczać. Uwaga romanisty niechybnie kieruje się jednak ku fragmentom poświęconym Ustawie XII Tablic. Współczesne rekonstrukcje tego pomnika prawa zawierają przepisy zachowane tylko w dziele Gelliusa. Warto jednak poznać szerszy kontekst i przyjrzeć się dyskusji toczonej przez Favorinusa i Sextusa Caeciliusa, aby zrozumieć, jak duże emocje budziła praca decemwirów jeszcze po sześciu wiekach. Lektura poniższego tekstu powinna pomóc zrozumieć, jak ogromne znaczenie dla Rzymianina miało prawo i jak głęboko było ono zakorzenione w świadomości zbiorowej narodu.