PA270038

igfe

IŁ^'

i

g

KO-

$3

MS

E

cu

I

i

I i

II

i

■

i

*

Mówi o tym zarządzenie wydane w styczniu 1315 roku w Arras, gdzie mieszana komisja delegatów mistrzów sukienników i czeladników foluszników uznała żądania tych ostatnich dotyczące „dłuższego dnia pracy i wyższych płac”, ¹⁴

~ Niewątpliwie ta rewindykacia uzasadniona jest tutaj konkretnym powodem technicznym: „zwiększeniem ciężaru i wymiarów tkanin”. Lecz można słusznie przypuszczać, że mamy tu do czynienia z pierwszym sposobem, jaki znaleźli robotnicy, aby złagodzić kryzys płac — związany niewątpliwie ze wzrostem cen i pogorszeniem się płac realnych, co jest wynikiem pierwszych zmian monetarnych. W tej sytuacji Filip Piękny zezwala na pracę nocną, a jego zarządzenie przypomina i ponawia 19 stycznia 1322 Gili es Ha-quin, burmistrz Paryża. ¹⁵

Wkrótce jednak pracodawcy wysuwają żądania zmierzające w przeciwnym kierunku. Wobec kryzysu, starają się oni jak najdokładniej określić dzień pracy i walczą z oszustwami robotników w tym zakresie. Tak więc pojawia się coraz więcej dzwonów wyznaczających czas pracy, na co zwrócił już uwagę Bilfin-ger. ¹¹ Oto kilka przykładów związanych z owymi Werkglocken.

W Gandawie w 1324 roku ksiądz de Saint—Pierre zezwala folusznikom na „powieszenie dzwonu na nowo ufundowanym przez nich hospicjum obok Hoi-poorte w parafii św. Jana” ¹ .

W Amiens 24 kwietnia 1335 Filip VI uznaie prośbę burmistrza i ławników domagających się, „by mogli wydać zarządzenie, kiedy robotnicy tego miasta i jego przedmieść mają w dzień roboczy udawać się rano ao pracy, kiedy powinni udawać się na posiłek i wracać do pracy po jedzeniu, a także kiedy mają zakończyć pracę wieczorem, i aby na mocy owego zarządzenia

” G. Eapinas i H. Pirenne. Recueil de documents relotifs d 1‘htsto-

tre de 1'indtottrie dropierm en Flandre, i- X. 1906, s. 200.

^f* R. de Lapiaane, Lem nUttierm et Corporation* de Paeim, 1806, «I«-t    __