MC wskaźników niezbędnych do oceny zjawisk. odsłaniając jednocafaie .yfrka Ukryte bądź niektóre oficjalne osw ladczcnia.
S JUWUPO^J*. (I* iteoa równic, pońHo - pototeóe) polega na porów-nawczym /cnawicm. nton* o badanych zjawUkach z nStoch krajów ^„ględnie..-'"' w żernych dla mch tonekaów. Opiera się ona na dobieraniu jakich wskaźników, które „togi, Stanowic podstawę do porównania , uchwycenia różnic i podobieństw /-cs.aw tente informacji o badanych zjawiskach jest niezbędne dla zrozumienia typów i rodzajów instytucji oświatowych, niekiedy przecież ■Sinic nazywanych, innym razem nazywanych wprawdzie podobnie. lecz zadania W nich realizowane są inne w różnych krajach i w różnych okresach żvcia dziecka Chcąc np. wskazać na podobtenstwa czy różnice w takich chociażby tnstytucjach edukacyjnych jak przedszkola, szkoły podstawowe czy gimnazja, badacz musi zdawać sobie sprawę / cech charakteryzujących te instytucje jak i z nałożonych na tc instytucje celów i podejmowanych zadań. Powinien on wiedzieć, jakim celom na służyć porównanie zjawisk czy procesów pedagogicznych, jakie przedmioty i gawiska nadają się do porównań, a jakie do porównań się nie nadają i dlatego należy je pominąć. Znajomość owej specyfiki umożliwia dopiero dokonanie rzeczowego i naukowo uzasadnionego porównania.
Dokonując porównania, należy pamiętać, iż wykorzystanie różnych rozwiązań organizacyjnych, strukturalnych czy programowych z innych krajów dla własnych potrzeb, może być uzasadnione tylko wówczas, gdy wyniki badań jak i przeprowadzone analizy, uwzględniać będą wszelkie uwarunkowania historyczne, społeczno-kulturowe, ekonomiczne, demograficzne, obyczajowe, religijne i inne. gdyż wszystkie wpływają na kształt i funkcjonowanie systemu oświatowego.
Podstawową metodą badawczą w porównawczych badaniach międzynarodowych jest metoda staty styczna Jest ona w szczególności przydatna przy porównywaniu wartości liczbowych np. wielkości dochodu narodowego przy padającego na 1 mieszkańca w badanych krajach, wielkość wydatków na oświatę, liczby dzieci w placówkach przedszkolnych i uczniów w różnych typach szkól, liczby uczniów przypadających na jedną klasę czy jednego nauczyciela. liczby studentów na 10 tys. ludności, kwalifikacje nauczycieli, wieku obowiązku szkolnego, itp.
Dla porównywania zjawisk mających miejsce w przeszłości, bardziej przydatna jest metoda oparta na źródłach historycznych. 1 tak np. chcąc wyjaśnić i porównać organizację szkolnictwa w Polsce po 1945 roku, należy oprzeć się na informacjach zawartych w materiałach źródłowych z minionego okresu, np. dokumentach szkolnych, ustawach, aktach prawnych, księgach, rocznikach, kronikach, sprawozdaniach, statutach, protokołach, itp. Niekiedy w badaniach porównawczych, w których badacz formułuje hipotezy, przydatna okazać się 'noże także metoda indukcji. Można powiedzieć, iż metoda porównawcza jest sposobem gromadzenia wiedzy o systemach oświatowych innych krajów jak "zjawiskach i procesach związanych / kształceniem i wychowaniem, po