pz12

oddycha przez ustnik i system zaworów, który oddziela powietrze wdychane od wydycha nogo. Powietrze wydychane zbierane jest do plastykowego worka

0    pojemności do 150 litrów. Po wypełnieniu worka określa się objętość zebranego w nim powietrza (w warunkach ST PD), a następnie mierzy za pomocą analizatorów gazów procentową zawartość w nim tlenu i dwutlenku węgla. Analizatory składu gazów respiracyjnych działają najczęściej na zasadzie właściwości paramagnetycznych tlenu oraz zdolności do pochłaniania promieniowania podczerwonego przez dwutlenek węgla. Ponieważ skład powietrza wdychanego (w dobrze wentylowanym otoczeniu) jest stały i wynosi 20,93% obj, O2 i 0,03% obj. COa, można na podstawie składu powietrza wydychanego określić objętość zużytego tlenu i wydzielonego dwutlenku węgla, a w dalszej kolejności ilość wydatkowanej energii. Technika worka Douglasa może być stosowana zarówno do pomiarów PPM, jak i do wydatków energetycznych w trakcie pracy, jednakże w tym drugim przypadku ma ona wiele niedogodności. Dlatego też do pomiarów wydatków energetycznych w trakcie wykonywania różnorodnych czynności w warunkach polowych wykorzystuje się przenośne respirometry, mierzące w sposób ciągły zarówno objętość wdychanego

1    wydychanego powietrza, jak i zmiany stężenia tlenu i dwutlenku węgla w gazach respiracyjnych. Dzięki rozwojowi elektroniki współcześnie produkowane respirometry są niewielkie, ważą około 400 g (jak np. COSMED K.2). Wadą urządzeń wykorzystywanych do pomiarów metodą kalorymetrii pośredniej jest konieczność oddychania przez maskę czy ustnik, a nos badanego musi być zaciśnięty. Niedogodność tę można ograniczyć, stosując zamiast maski tzw. wentylowany hełm nakładany na głowę badanej osoby. W pomiarach 24-go-dzinnych lub dłuższych — kilkudniowych wykorzystuje się komory respiracyj-ne wielkością i wyposażeniem zbliżone do stosowanych w metodzie kalorymetrii bezpośredniej. Urządzenie takie jest skomplikowane technicznie ze względu im konieczność zapewnienia wentylacji komory oraz możliwie wyrównanej temperatury i wilgotności, przy jednoczesnym stałym monitorowaniu zmian w stężeniu tlenu i dwutlenku węgla. Należy zaznaczyć, że nawet kilkudniowe pomiary prowadzone w takiej komorze, choć pozwalają na dokładne określenie wydatku energetycznego badanej osoby w różnych sytuacjach przewidzianych protokółem badań, nie mogą być podstawą do wnioskowania o jej całodobowych wydatkach w warunkach normalnego trybu życia. W komorze kalorymetrycznej nie można bowiem odtworzyć wszystkich form aktywności zawodowej i pozazawodowej człowieka.

Metody niekalorymetryczne

Monitorowanie częstości tętna. Metoda ta opiera się na fakcie, że wzrost natężenia przemiany materii wymaga zwiększonego zaopatrzenia komórek w tlen i substraty energetyczne, dlatego wraz ze wzrostem aktywności fizycznej wzrasta częstość tętna serca (HR llntrt lii iw), z którą związany jest

125